Achterhoek / Liemers

Boeren waren 400 jaar geleden ook de dupe van Haags regeringsbeleid

Soldaten in de Slag om Grolle
Soldaten in de Slag om Grolle © Omroep Gelderland
GROENLO - Veel boeren voelen zich met de aangekondigde stikstofmaatregelen in de steek gelaten door de regering. Ook 400 jaar geleden waren Gelderse boeren zwaar de klos door het beleid dat in Den Haag was bedacht. De Nederlandse provincies waren toen nog volop in oorlog met de koning van Spanje. De strijd woedde vooral in de Achterhoek, Overijssel, Brabant en het huidige Limburg.
De boeren hadden decennialang enorm te lijden van de Tachtigjarige Oorlog (1568-1648). Zowel Nederlandse als Spaanse legers maakten het platteland voortdurend onveilig. Grote delen van de Achterhoek waren lange tijd ontvolkt, omdat de oorlog deze gebieden onleefbaar maakte. Dat was doelbewust regeringsbeleid vanuit Den Haag. De legers moesten koste wat kost buiten de provincie Holland gehouden worden. De Nederlandse regering wilde de strijd uitvechten in strategisch gelegen buitengebieden, zoals Gelderland.
Gevecht uit de Tachtigjarige Oorlog
Gevecht uit de Tachtigjarige Oorlog © Omroep Gelderland
De eerste periode was Willem van Oranje de leider van de Tachtigjarige Oorlog. Vlak voor zijn dood in 1584 wilde hij de Achterhoek volledig verwoesten en vernielen zodat het Spaanse leger hier niks meer zou aantreffen. Dat wordt de tactiek van de verschroeide aarde genoemd. Het Nederlandse leger kreeg de opdracht om de dorpen Hengelo, Zelhem, Ruurlo en het land rond Groenlo, Bredevoort, Terborg en Winterswijk te verwoesten.

Driehonderd boeren vermoord

Een paar jaar eerder waren honderden boeren in de Achterhoek al in opstand gekomen tegen de terreur van het Nederlandse leger. Zij noemden zich de Desperaten, oftewel de wanhopigen. De boeren bewapenden zich en vielen het Nederlandse leger aan.
Een Doetinchemse ambtenaar beschrijft een dramatische gebeurtenis op 17 maart 1580. Boeren uit Hengelo, Zelhem en Wisch leden een gruwelijke nederlaag vlakbij de plek waar nu het Slingeland Ziekenhuis staat. Het Nederlandse leger onder leiding van een zwager van Willem van Oranje vermoordde driehonderd boeren. De soldaten namen andere boeren gevangen, verbrandden hun erven en plunderden de boerderijen.

Tweederangsburgers

Pas diep in de zeventiende eeuw keerde de rust een beetje terug in de Achterhoek. Het Nederlandse leger had het gebied definitief veroverd op de Spanjaarden, maar vijandelijke troepen bleven altijd in de buurt. Bovendien moesten katholieke boeren en burgers urenlang wandelen naar Duitsland om een kerkdienst bij te wonen. In Nederland was het calvinisme de enige godsdienst die was toegestaan tijdens de zeventiende en achttiende eeuw. Katholieke inwoners waren tweederangsburgers in hun eigen land.
Verhaal van Gelderland Zomertoer
Verhaal van Gelderland Zomertoer © Erfgoed Gelderland

Verhaal van Gelderland Zomertoer

De Tachtigjarige Oorlog staat centraal tijdens de zesde Verhaal van Gelderland Zomertoerdag in Groenlo. Zaterdag zijn alle musea en historische gebouwen binnen de vestingwallen gratis toegankelijk voor het publiek. Bewoners laten zien hoe het leven in Groenlo was tijdens de zeventiende eeuw. Ook vertellen Ronald de Graaf en Godfried Nijs nieuwe verhalen over de Tachtigjarige Oorlog in de Achterhoek. De Verhaal van Gelderland Zomertoer in Groenlo duurt van 10.00 uur tot 17.00 uur.
Ridders van Gelre is het geschiedenisplatform van Omroep Gelderland. We brengen het laatste nieuws over de Gelderse historie en organiseren elke zaterdagochtend een exclusieve rondleiding voor onze volgers op bijzondere locaties.