Hitte dreigt tijdens 4Daagse: 'Na alle ellende van 2006 zitten we erbovenop'

Zover bekend viel het eerste dodelijke slachtoffer in 1927. In het boek 'De wereld wandelt' is te lezen dat een agent van de Rotterdamse politie op de eerste wandeldag wordt bevangen door de hitte. De 32-jarige K. Rozeboom wordt na 35 kilometer lopen in Elden onwel en overlijdt de volgende ochtend in het militair hospitaal in Nijmegen. De doodsoorzaak: een zonnesteek.

Rozeboom zou geheel onvoorbereid aan de mars zijn begonnen. In die tijd kreeg je een premie van 50 gulden als je de Vierdaagse uitliep en hij kon het geld goed gebruiken.

Ook in 1972 is het ontzettend heet. Op de eerste dag in Elst stijgt het kwik naar de 32 graden. Een Deense officier wordt plotseling ziek en overlijdt korte tijd later. Het bestuur van de 4Daagse komt tot een uniek besluit: de afstanden worden met 10 kilometer ingekort. Ook mogen wandelaars later binnenkomen en mogen militairen zonder bepakking lopen. Ondanks de maatregelen overlijdt een Zwitserse deelnemer aan een hitteberoerte.

Volgens weerman Reinout van den Born uit Velp was het misschien wel de heetste 4Daagse ooit. Op alle vier de dagen was het minimaal 30 graden, met uitschieters tot 34 graden. Bovendien was er sprake van een hoge luchtvochtigheid. “Voor de 13.878 deelnemers was het dan ook een helse tocht”, aldus Van den Born.

De editie van 2006 staat waarschijnlijk bij meer mensen in het geheugen gegrift. Ambulances rijden op de eerste wandeldag af en aan. Naar schatting zo’n driehonderd wandelaars vallen flauw door de hitte. Vijf mensen worden gereanimeerd, twee wandelaars komen te overlijden.

Voor het eerst in de geschiedenis wordt het evenement na de eerste dag afgelast. De tweede dag belooft namelijk nog heter te worden. De organisatie, de gemeente Nijmegen en de hulpdiensten vinden het niet verantwoord de deelnemers weer op pad te sturen.

Ook in 2016 is het warm, met meer dan 30 graden op de eerste twee dagen. Ongeveer dertig wandelaars bij Slijk-Ewijk worden op de eerste dag onwel door de hitte. Het grootste gedeelte kan na een behandeling weer verder, maar een aantal moet mee met de ambulance. De organisatie besluit de eindtijd met een half uur te verlengen.

Op de tweede dag, de heetste van het jaar, haalt het RIVM het Nationaal Hitteplan uit de kast. Het advies om in de schaduw te blijven en niet te hard in te spannen is natuurlijk onmogelijk op te volgen door de wandelaars. De organisatie laat een deel van de lopers een half uur eerder starten, zodat ze minder lang in de hitte te hoeven lopen. Ook wordt de eindtijd weer met een half uur verlengd. 25 wandelaars worden onwel, elf moeten er naar het ziekenhuis.

De grote vraag is met welk weer de wandelaars dit jaar te maken krijgen. Er zijn weermodellen die richting de 40 graden gaan. Marsleider Henny Sackers maakt zich vooralsnog weinig zorgen. “Als je een evenement organiseert in de derde week van juli, dan weet je dat je altijd rekening met hitte moet houden”, zei hij in De Week van Gelderland. “We hebben er draaiboeken voor en die gaan in werking op het moment dat dat nodig is.”

Over wat er in staat, zegt hij niet veel. “Dat begint met het geven van waarschuwingen aan wandelaars: zorg dat je blijft drinken en zorg voor bedekking van je hoofd als je dat nodig hebt.”

Zie ook: Weermodel toont volgende week 40 graden, wat zegt dat?

De woordvoerder van de 4Daagse geeft nog wat meer details prijs. “Je moet denken aan het vroeger starten, het inkorten van de routes en in het uiterste geval afgelasten. Maar dan moet er wel heel wat gebeuren.” Of er bijvoorbeeld meer waterpunten of EHBO’ers nodig zijn, kan ze nog niet zeggen. “We trekken heel nauw samen op met het Rode Kruis. Mocht het echt nodig zijn, zullen we daar deze week echt op tijd aandacht aan besteden”, aldus de woordvoerder.

“Na alle ellende van 2006 zitten we er nog strakker op. We hebben tegenwoordig een weerman paraat staan. Eigenlijk kun je pas twee dagen van tevoren een secure weersvoorspelling geven. Dan gaan wij pas echt schakelen.”

Welke maatregelen genomen worden, hangt volgens haar niet alleen van de temperatuur af. “Het is ook van belang hoe hoog de luchtvochtigheid is of dat er een windje staat. Daar zullen alle adviezen van afhangen. En ook onze protocollen.”

“Zoals het er nu uitziet, wordt het vooral op de aanmelddagen heel heet”, zegt ze. Deelnemers moeten op zondag 17 of maandag 18 juli naar de startlocatie om hun inschrijving te activeren. “Vooralsnog lijkt het erop dat het tijdens de 4Daagse zo’n 26 of 27 graden wordt. En de nachten zijn nog best koel. Dus voorlopig is er niets om bang voor te zijn.”