Gelderland
Deze Romeinse vondsten kwamen eerder al uit de Gelderse grond

NIJMEGEN - In Herwen bij Zevenaar is een compleet en relatief ongeschonden Romeins heiligdom ontdekt. Op deze plek hebben waarschijnlijk meerdere tempels gestaan. Er zijn resten van godenbeelden, reliëfs en beschilderd pleisterwerk gevonden. Het is een unieke vondst, maar niet de eerste in Gelderland. Want de bodem in onze provincie ligt vol met Romeinse schatten.
De bekendste is de Romeinse ruiterhelm die in 1915 uit de Waal werd gevist. Die wordt tentoongesteld in museum Valkhof in de Waalstad en stond model voor het kunstwerk Het Gezicht van Nijmegen dat stadseiland Veur-Lent versiert.
Omdat er zó veel gevonden wordt, focussen we nu op vondsten in de afgelopen vijf jaar. Vooral in Nijmegen en omgeving wordt er veel gevonden. En dat is niet gek: Nijmegen was in de Romeinse tijd een belangrijke stad.
Kanaal van 10 meter breed en een Romeinse snelweg
In 2021 wordt de Waaldijk in het Rijk van Nijmegen opgeknapt. Bij dat project worden behoorlijk wat bijzondere vondsten gedaan. Zo wordt er bij Oosterhout een snelweg en een kanaal gevonden. Het kanaal is met een breedte van meer dan tien meter groot genoeg voor schepen uit de Romeinse tijd. De kans is groot dat dit kanaal Nijmegen en de Rijn met elkaar verbond.

Van de gevonden weg is het wegdek van grind bewaard gebleven. Normale wegen in die tijd waren niet meer dan modderige zandwegen, maar het Romeinse leger legde in een groot deel van Nederland wegen aan met een verhard wegdek. Hierdoor kon het leger zich snel over grote afstanden verplaatsen. Een soort Romeinse snelweg dus.
Militaire stad van Julius Caesar
Bij het opknappen van de dijk wordt ook een boerenerf gevonden. Dat bestond voornamelijk uit houten resten en een waterput. En in 2021 werd in Nijmegen-West langs de Waal ook nog de fundering van een groot Romeins bouwwerk aangetroffen. Het bestond waarschijnlijk uit vier kamers, wat wel erg groot is voor een woning in die tijd. Waarschijnlijk was het een openbaar gebouw.
In hetzelfde jaar wordt in de tuin van voormalig archeologisch museum Kam een Romeinse begraafplaats gevonden. Die dateert uit 10 tot 70 na Christus. En onderzoekers vonden nog meer. Ze stuitten op sporen van de militaire stad rond het kamp van het tiende legioen uit 71-105 na Christus. Dit legioen werd opgericht door Julius Caesar en is de bekendste militaire basiseenheid van het Romeinse leger van Nederland.
Restje parfum in een flesje
Een stuk verderop, bij Bemmel, wordt in 2018 bij voorbereidingswerkzaamheden voor de doortrekking van de A15 (ja, dat speelde toen al) ook een begraafplaats gevonden. Sterker nog, archeologen vonden een compleet Romeins grafveld en waren door het dolle heen. Een unieke ontdekking van nationaal belang, noemden ze het. De ene na de andere vondst halen de archeologen naar boven. Uiteindelijk hebben ze ruim 7000 objecten uit de grond gevist.

Een van die objecten was een parfumflesje met daarin nog een bodempje parfum. 'Uiteindelijk is dit natuurlijk waar elke archeoloog het voor doet', vertelt een opgetogen Pepijn van de Geer destijds. Hij coördineerde de opgravingen. 'Met z'n allen stonden we daar wel om te springen, ja.'
‘Grootste archeologische vindplaats ooit’
In de uiterwaarden van de Maas bij Dreumel wordt zeven jaar lang onderzoek gedaan. In 2017 presenteren archeologen voorwerpen en claimen ze de ‘de grootste archeologische vindplaats ooit’ in Nederland te hebben. Er worden aanwijzingen gevonden dat er op de plek een oude Romeinse nederzetting heeft gestaan. Schepen, voorwerpen, bouwmaterialen en een Romeinse oversteekplaats werden daar gevonden. Bij elkaar zijn er meer dan 100.000 sporen aangetroffen.