Opzienbarende archeologische vondst: voor Nederland uitzonderlijk

Op deze plek, vlakbij UNESCO Werelderfgoed Romeinse Limes, hebben meerdere tempels gestaan. Er zijn resten van godenbeelden, reliëfs en beschilderd pleisterwerk gevonden.

Bijzonder is de vondst van meerdere complete votiefstenen, een steen waar een gebed op is gebeiteld, gewijd aan verschillende goden en godinnen. Dit is voor Nederland, maar ook internationaal, zeer uitzonderlijk.

In Herwen hebben Romeinse soldaten vanaf de 1e tot de 4e eeuw tot hun goden gebeden. Op een heuveltje bij de splitsing van de Rijn en Waal stonden twee tempels.

Een grote stenen put had mogelijk ook een bijzondere functie: een stenen trap leidde naar beneden, het water in. Rondom de tempels brandden af en toe flinke offervuren, waarvan de haardkuilen zijn teruggevonden.

In Nederland zijn meerdere Romeinse heiligdommen bekend, maar dit is de eerste pal op de grens van het Romeinse rijk. Nog nooit eerder is in Nederland zo’n compleet complex gevonden met een tempelgebouw, votiefstenen en kuilen met resten van offers. Daarnaast is de hoeveelheid kalkstenen sculptuurfragmenten ongekend.

Het heiligdom is vooral in gebruik geweest door soldaten. Er zijn veel onderdelen van paardentuig en harnassen gevonden, maar ook veel speer- en lanspunten. Tientallen votiefstenen waren van hoge officieren uit het Romeinse leger. Ze bedankten daarmee een god of een godin voor het vervullen van hun wens.

Wat het heiligdom van Herwen goed laat zien, is hoeveel migratie er in die tijd plaatsvond. De manschappen die hier een offer kwamen brengen, waren in Hongarije geweest, in Spanje en Afrika. En ze namen hun goden met zich mee.