Rijk van Nijmegen

'Discriminerend beleid' voor mensen met beperking moet anders, zegt belangenbehartiger

Rhea Elise Khoeblal gaat een taxi in
Rhea Elise Khoeblal gaat een taxi in © Omroep Gelderland
NIJMEGEN - De zorg voor mensen met een beperking moet drastisch anders worden geregeld. Dat stelt Ieder(in), de koepelorganisatie van mensen met een lichamelijke handicap, verstandelijke beperking of chronische ziekte.
De belangbehartigingsorganisatie reageert daarmee op het verhaal van Rhea Elise Khoeblal, die Omroep Gelderland vertelde hoe zij tussen tandwielen van de ambtelijke molens terecht kwam. Ieder(in) is het grootste netwerk in Nederland van mensen met een beperking. Ze behartigen de belangen van meer dan twee miljoen mensen. Tweehonderdachtendertig organisaties zijn bij aangesloten bij de koepelorganisatie.

Bureaucratie en hoepeltjes

Volgens Ieder(in) zijn mensen als Rhea zijn aan de goden overgeleverd. Wanneer je zoals Rhea bijvoorbeeld wilt verhuizen naar een andere gemeente, strandt je in een jungle van regeltjes. "Gemeenten komen dan met allemaal jurisprudentie, bureaucratie en hoepeltjes waar je doorheen moet”, zegt Marijke Hempenius van Ieder(in). “Wij willen een landelijke kader voor mensen met levenslange beperkingen."
"Zodat duidelijk is waar je recht op hebt met zorg, ondersteuning en hulpmiddelen. En bij het vinden van aangepaste woonruimte. Dan moet je niet afhankelijk zijn van de postcode van een gemeente die dan uiteindelijk bepaalt of ze het gaan regelen en hoe ze het gaan regelen. "

Willekeur

Nu is er sprake van willekeur, aldus Hempenius. "Je bent afhankelijk van of je een ambtenaar met een warm karakter treft die een beetje lekker is opgestaan. Die zegt 'ik regel dit'. Het door Nederland ondertekende VN-verdrag voor mensen met een beperking zegt voorbeeld: iedereen mag wonen waar die wil. En de Wet maatschappelijke ondersteuning maakt gemeenten verantwoordelijk voor het leveren van maatwerk om participatie van mensen mogelijk te maken."
Hempenius vervolgt: "Als je die twee samenvoegt dan zou je willen dat iedere gemeente waar dit verzoek wordt ingediend daar welwillend naar gaat handelen. Maar dat is niet zo. Wij zien echt verschillen. Je kan in een gemeente wonen die zegt: ik los het op en je kan in een gemeente wonen die op basis van juridische argumenten zegt: we hoeven dit eigenlijk niet te doen.

Advocaat zou niet nodig moeten zijn

Als er niet gehandeld word volgens het VN-verdrag en de Wmo, dan zijn de letters van beide volgens Ieder(in) min of meer dode letters, omdat je afhankelijk bent iemand die genegen is om zo goed te zijn je te helpen. Hempenius: “Op het moment dat mensen een jurist in de hand nemen of in bezwaar of beroep gaan wordt het vaak toegewezen. Maar de vraag is of je op die manier de overheid wilt inrichten. Ik hoor dat Rhea nu ook een advocaat heeft ingeschakeld."
"Dat zijn best heftige stappen. En mensen hebben vaak al een hele puzzel om te leggen. Je zou eigenlijk willen dat we het in ons land zo geregeld hebben dat dat niet zou hoeven. Daarom zeggen wij: maak er gewoon een landelijke regeling van. Zodat duidelijk is waar mensen recht op hebben. En dat je daar dan van op aan kan. Dat het zekerheid biedt“
Ik vind het eerlijk gezegd de wereld op zijn kop
Marijke Hempenius, Ieder(in)

Flink gat in de wet

Zo wordt voorkomen dat mensen met een beperking moeten procederen tegen hun eigen staat om de zorg te krijgen die ze nodig hebben. Er zit nu een flink gat in de wet, constateert Ieder(in). Ook over de handelswijze van de gemeente Nijmegen, die Rhea verbiedt om haar piano voort te duwen met haar rolstoel, is de koepelorganisatie kritisch. De gemeente stelt dat de door hen aangeschafte rolstoel dan te snel slijt, terwijl Rhea met het pianospel in de binnenstad zelfstandig de helft van haar inkomen bij elkaar speelt.
De gemeente zegt daar nog wel naar te willen kijken. “Ik vind het een gek verhaal. De overheid heeft de opdracht om participatie te stimuleren. En hier gebeurt eigenlijk het omgekeerde. Ik vind het eerlijk gezegd de wereld op zijn kop. Het laat zien dat het begint met bejegening en houding. Het idee achter de Wmo is juist dat je heel erg op zoek gaat naar met die inwoner naar: wat heb jij nodig om mee te kunnen doen?"

Discriminerend

“Maatwerk begint met vertrouwen”, stelt Marijke Hempenius. “Zo’n oplossing moet ook tijdig komen. Voor Rhea geldt dat alles wat langer duurt haar leven op stil zet. Ze kan niet verhuizen, heeft zo dubbele huur en kan geen geld verdienen. Dat betekent dus eigenlijk minder participatie dan meer participeren.”
Dat Rhea nu via crowdfunding probeert te komen waar ze wil, noemt Ieder(in) zeer onwenselijk. “Eigenlijk ben je dan als gemeente bijna aan het zorgen voor uitsluiting door dit niet mogelijk te maken. Het VN-verdrag zegt dat je op voet van gelijkheid je net als anderen vrij moet kunnen bewegen. Maar de houding van gemeenten is eigenlijk discriminerend. En krijgt iemand als Rhea niet het maatwerk wat ze nodig heeft, moet ze een jurist in de arm nemen en haar toevlucht nemen tot crowdfunding. Je wilt niet terug naar een liefdadigheidsmodel.”