Arnhem en omstreken
Hufter en lieve jongen Emile Ratelband vindt documentaire tekortschieten

ARNHEM - Hij voelde zich eigenlijk nog te jong om het onderwerp te zijn van een documentaire, maar Emile Ratelband (73) stemde er toch mee in. Het leek hem een eer om zijn kinderen, kleinkinderen en later achterkleinkinderen zijn genialiteit te laten zien. Het eindresultaat 'Op Hete Kolen, het leven volgens Emile Ratelband', is niet geworden wat hij had gehoopt. Met een kort geding hoopt Ratelband nu de documentaireserie van de buis te krijgen.
Welke kanten van Ratelband zien we in de serie niet? In de uitzending van de De Week van Gelderland vertelde de Arnhemmer er vrijdagavond over. "De genialiteit kwam wel uit de verf, maar of mijn kleinkinderen de motivatie van opa begrijpen? Dat komt er niet voldoende uit. Ik ben heel duaal. Ik ben zacht en keihard. Zakelijk en spiritueel, lief, maar ook een vervelende man. Een medewerker die 53 jaar bij mij heeft gewerkt, vertelde dat ik een hufter ben, maar ook een lieve jongen."
Irritant, maar consequent
Of het meewerken aan de documentaire hem nieuw zelfinzicht heeft opgeleverd? Ratelband: "Ik heb een paar keer naar mezelf gekeken. Ik dacht, ik kan me ook wel voorstellen dat mensen mij een ontzettend vervelend mannetje vinden. Dan komt iets verkeerd over, omdat de context wordt weggehaald. Dan kan ik me voorstellen dat mensen denken dat ik elitair ben of dat ik kapsones heb."
"Of ik irritant ben? Nou, iedereen is wel eens een vervelend mannetje. Ook ik ben weleens irritant. Ik ben bijvoorbeeld heel consequent. Als ik iets zeg, houd ik me eraan. Ik heb heel veel discipline, voor mezelf, maar ik verwacht dat van mijn kinderen ook. Dat is natuurlijk heel negatief, dat ik als opvoeder vind dat zaken moeten gebeuren. Daar speel ik dan ook wel eens mee."
Vader van acht kinderen
Emile Ratelband is vader van acht kinderen, de negende is op komst. "Ik heb natuurlijk wel geleerd van kinderen, de jongste voed ik anders op dan de oudste. Mijn eerste kind, hij is nu 45, is speelser opgevoed. Nu ben ik strenger. Mijn zoon van 13 zit op een internationale school in Thailand, daar ben ik strikt in."
"Ik ben niet zo makkelijk meer. Waarom niet? Ik heb geleerd wat het effect daarvan is. Mijn kinderen zijn allemaal heel goed terechtgekomen, zakelijk en sociaal. En toch denk ik: als ik consequenter was geweest, met meer regelmaat en discipline, dan waren ze anders geweest dan hun vader."
Hebben en houden
In Op Hete Kolen zit een fragment waarin Ratelband over zijn jongste dochter Betheke zegt dat hij haar mag hebben en houden, als compensatie voor andere kinderen die hij niet mag zien. Ratelband: "Dat klinkt raar, maar veel mensen die gescheiden zijn en hun kinderen niet mogen zien van de rechtbank of van hun ex, herkennen dit onmiddellijk. En dat komt er eigenlijk niet uit in de documentaire, de les dat je ondanks tegenslagen en problemen die je ervaart in je leven, de vrije keus hebt om ervan te maken wat je wilt."
Toen Ratelband op zijn 60ste nog vader werd van een dochter, stond de hele wereld op zijn kop. Dit najaar verwacht hij zijn negende kind. "Ik ben vader van acht kinderen en ik ben een leuke, goede vader, blijkt uit alle reacties. Ik vind het leuk om kinderen om me heen te hebben. Het hoort ook bij het fluid age-verhaal, ik ben 25 jaar jonger dan ik chronologisch ben. Te oud zijn om kinderen te krijgen, is een vooroordeel."
Dat het leven, ongeacht leeftijd op een gegeven moment ophoudt, is een feit. 'De vraag wanneer mijn kinderen dan wees worden, wordt me vaker gesteld. God bepaalt wanneer dat is. Ik was vandaag nog samen met mijn dochter van 13 en ik ben met mijn kleindochter naar Burgers' Zoo geweest. We zaten in de draaimolen, kietelden een olifant. Opa is dan net een klein kind."
De driedelige documentaireserie 'Op Hete Kolen, het leven volgens Emile Ratelband', is te bekijken op Videoland. De uitspraak van het kort geding is maandag 13 juni.
Kijk het gesprek met Emile Ratelband in De Week van Gelderland hier terug:
Emile Ratelband in De Week van Gelderland