Nermina vertrok uit de oorlog en wordt nu wethouder: 'Voorkomen dat zoiets weer gebeurt'

De 45-jarige Kundic woont nog met haar man, die directeur is van het Airborne Museum, en haar twee kinderen in Veenendaal. Daar was zij eerder wethouder en de afgelopen periode in Soest. Het gezin zal spoedig richting Arnhem komen.

Op haar veertiende brak de Bosnische Burgeroorlog uit. "Ik zat in het eerste jaar van de middelbare school", vertelt Kundic. "De politieke situatie veranderde snel. Voor die tijd was ik een trotse Joegoslavische, maar helaas viel dat land uit elkaar." Een oorlog hield zij toen nog niet voor mogelijk, omdat alle etniciteiten door elkaar heen woonden en 'vrienden, buren en zelfs familie' waren. "Maar de oorlog kwam en ineens was het leven heel anders."

Alles wat je gewend was stopt, ervaarde Kundic. "Al je plannen en dromen. Je hoopt maar dat het snel overgaat. Maar zo snel gaat dat helaas niet." Haar school stopte en dus ging Kundic werken, in een schoenenfabriek. Haar vader, die lid was van de communistische partij, moest het leger in. Toen de frontlinie te dichtbij kwam, verhuisde zij met het gezin naar een andere stad. School was daar wel, tot de sirenes afgingen, dan kon je weer niet naar school. "Alles staat in een soort noodtoestand."

Vrije keuzes bestonden niet meer en je krijgt een sticker opgeplakt omdat je uit een bepaalde familie komt, zag Kundic. "Dat stickertje, dat ben je dan. Niet meer het individu dat je eigenlijk zou willen zijn."

Zelf kwam Kundic uit een Bosnische moslimfamilie. "Mijn oma droeg een hoofddoek en vastte. Mijn moeder bijvoorbeeld niet. We waren vrij liberaal. Mijn vader was zelfs atheïst." Maar hoe je over dingen denkt, telde niet meer toen de oorlog begon. "Er was alleen nog maar een verschil tussen orthodox, katholiek en moslim, als het om religie gaat."

Kundic raakte het geloof in een god in de oorlog 'een beetje kwijt'. "Ik kon alle narigheid niet zo goed verbinden met het beeld van een god die een en al liefde is. Voor mij zat dat er niet meer in, dat er baby's worden vermoord en er een god bestaat die alles bepaalt en weet." Wel ziet Kundic dat geloof mensen 'hoop, kracht en moed' kan geven.

Als Bosnische leefde Kundic tussen de Kroaten en Serviërs die allemaal met elkaar in strijd kwamen. "Dat is het rare. De beste vrienden van mijn vader waren Serviërs. Mijn beste vriendin op school in die tijd was een Servische."

Die zat naast haar toen de schooldirecteur een keer de klas in kwam. "We moesten de kelder in omdat we waren aangevallen door Serviërs. Maar een kwart van die klas bestond uit Servische kinderen. Die zaten net zo goed met mij in die klas. Een beetje een twilight zone-gevoel. Je kent die mensen en houdt van ze. Dus waarom zijn wij ineens vijanden?"

Totaal ontwrichtend, voelde Kundic. "Je hoopt op weer een normaal leven. Dat ik mijn middelbare school kon afmaken, kon gaan studeren en mijn vrienden weer kon zien. Dat er geen mensen meer doodgaan. Dat ik geen milities meer over straat zie lopen en geen wapens meer zie. Dat er geen mensen meer op straat te zien zijn zonder benen of armen door de bommen."

Zeker als tienermeisje, wanneer je de wereld aan het ontdekken bent, vormt dat je wel, bevestigt Kundic. "Het is een onderdeel van mij. Ik denk dat de meeste dingen die ik doe, daar wel hun bron hebben. Met die politiek die zo'n grote kloof in de samenleving creëert, dat mensen elkaar te lijf gaan en uitmoorden." Het feit dat zij politiek actief werd, heeft daar 'alles mee te maken'. "Hoe klein mijn invloed misschien ook is. Ik wil voorkomen dat er in elk geval in mijn omgeving weer zoiets gebeurt als wat mij overkomen is in Bosnië."

Daar vertrok Kundic in 1995 omdat zij verliefd werd op haar huidige man, de Nederlander die daar op uitzending was vanwege zijn dienstplicht. Een maand na hun ontmoeting vertrok hij weer, en gingen ze er beide vanuit dat het niks zou worden. Maar hij kwam terug. "Mijn ouders vonden dat niet zo leuk. Mijn moeder wilde er niks van weten. Het was ook geen gemakkelijke situatie met de oorlog. Ze zouden me niet zomaar op kunnen zoeken." Nu zij zelf kinderen heeft, begrijpt Kundic de houding van haar ouders wel. Maar spijt van haar keuze om met haar grote liefde naar Nederland te trekken, heeft ze nooit gehad. "Ik was misschien nog jong en roekeloos. Maar voor mij was duidelijk dat we voor elkaar bestemd waren."

Politiek actief werd Kundic in de tijd dat Pim Fortuyn opkwam. "Tot die tijd vond ik de Nederlandse politiek en de manier waarop het gesprek met elkaar werd gevoerd echt een walhalla van hoe het moest zijn. Dat ging op een respectvolle manier." Maar in het verhaal van Fortuyn zag Kundic dat één groep mensen in een hoekje werd gedreven. "Dat druiste tegen mijn overtuiging in en maakte me angstig. Want zo was het ooit begonnen."

Toch zijn de uitingen in de hedendaagse politiek met bijvoorbeeld Geert Wilders of Thierry Baudet zeker niet milder geworden, erkent Kundic. "Mijn missie is duidelijk nog niet geslaagd." In Arnhem krijgt Kundic te maken met partijen als PVV, FvD en Denk die volgens haar 'op die flanken zitten'. "Als bestuurder moet ik ook rekening houden met het geluid dat zij verwoorden. Alleen streef ik naar andere oplossingen voor problemen die zij, terecht of onterecht, signaleren." Hoe zij daarmee om denkt te gaan? "Dat is wel spannend. Ik ben benieuwd. Ik denk dat respectvol het gesprek met elkaar aangaan en goed luisteren belangrijk zijn."

Hoe Kundic als niet-gelovige omgaat met vragen waar de wetenschap geen antwoord op heeft? "Ik ben een van die mensen die zich erbij heeft neergelegd dat ik het niet weet. Ik denk dat we hier zijn om goed voor elkaar en de aarde te zorgen en onszelf te ontwikkelen." Kundic hoopt wanneer ze ouder is, tevreden terug te kunnen kijken op de keuzes die ze heeft gemaakt. "Dat ik naar mijn kinderen kan kijken die groot zijn geworden en een mooi leven hebben met hun gezinnen."