Rijk van Nijmegen / Rivierengebied

Waarom stieren kuilen graven en hoe allerlei zeldzame beestjes daarvan profiteren

OOIJ - Met zijn kop gooit een bronstige stier een grote hoop zand in de lucht. De stofwolk die hierbij ontstaat is bedoeld om indruk te maken op andere stieren. Dat is belangrijk, want alleen de sterkste stier krijgt de beste koe. Zeldzame insectensoorten profiteren van het machogedrag van de runderen.
De krachtmeting onder de Galloways in de Ooijpolder is niet alleen een prachtig schouwspel, ook allerlei zeldzame insectensoorten profiteren. Doordat de dieren telkens opnieuw het zand opgooien, ontstaan in het landschap kuilen. Die stierenkuilen zijn zo'n zeventig centimeter diep.

Heel veel graafwerk

Wilde bijen, grondwespen en nog veel meer andere insecten graven holletjes in de steile wanden van zo'n kuil, vertelt Jeroen Helmer van ARK Natuurontwikkeling. Ze gebruiken het als nestplaats of als plek om te jagen. In een stierenkuil zijn soms wel tweeduizend insectengaten te vinden.
Luister naar de podcast (1-3)

Stier vernielt nestjes

De steile wanden hebben meerdere voordelen voor insecten. Zo valt het zand dat bij het graafwerk naar buiten komt vanzelf naar beneden. Ook warmt het in zo'n kuil veel sneller op dan op plekken waar planten groeien. De kans dat het tunneltje door een flinke plensbui volloopt met regenwater is ook nog eens klein. Wel ligt er een ander gevaar op de loer, namelijk de stier zelf.
Een stier gebruikt jarenlang dezelfde kuil om met zijn kop doorheen te schrapen. De holletjes van de insecten kunnen hierbij vernietigd worden. De beestjes proberen dat risico te verkleinen door lange tunnels te graven of door het nestje in een zijwand te maken. En zoals vaker maakt de natuur ook handig gebruik van de wetmatigheid van de grote aantallen. Hoe meer nestjes in een kuil, hoe groter de kans dat een paar nestjes gespaard blijven.
Helmer is razend enthousiast over het bijzondere leven in de stierenkuilen. Hij ontdekt er regelmatig nieuwe soorten...
Luister naar de podcast (2-3)

Mini-landschapjes

Op de kale zandbodem in een stierenkuil ontkiemen planten die op andere plekken in het dichtbegroeide uiterwaardengebied weinig kans hebben. Dit soort microlandschappen leveren een belangrijke bijdrage aan de biodiversiteit in het natuurgebied van Staatsbosbeheer.
Welk insect dat voorkomt in stierenkuilen vind je het meest bijzonder? Daarover hoeft Helmer niet lang na te denken. De schoorsteenwesp. Dit beestje heeft dan ook een eigenaardige levenswijze...
Luister naar de podcast (3-3)

Steeds meer grote grazers

In steeds meer natuurgebieden in Gelderland lopen grote grazers, zoals Konikpaarden, Schotse hooglanders en Galloways. Ze spelen niet alleen een rol bij de begrazing, maar helpen ook bij de verspreiding van zaden via de vacht en hun uitwerpselen. Zelfs door alleen maar af en toe de kop in het zand te steken, ontstaat geschikt leefgebied voor allerlei planten- en dierensoorten.
Bekijk ook de video: Konikpaarden op het Waalstrand
BuitenGewoon Radio is iedere zondagochtend tussen 7.00 en 10.00 uur te beluisteren in het programma Zin in Zondag op Radio Gelderland.