Arnhem en omstreken
Schaarsgeklede dames en mannen met knotsen: wat doen ze in Arnhem?
ARNHEM - Heb jij dat ook? Dat je bij sommige historische bouwsels, hekken, beelden en stenen in je omgeving denkt: 'Wat is dat eigenlijk, hoe oud is het en waar diende het voor?' De Ridders van Gelre zoeken het voor je uit. Vandaag: waarom staan er klassieke beelden op de Arnhemse singels?
Op de Arnhemse singels staan zeven levensgrote witte beelden. De dames zijn schaarsgekleed en de mannen dragen knotsen en een drietand. Het zijn overduidelijk figuren uit de Griekse en Romeinse mythologie, maar hoe komen die neoklassieke beelden daar op de groene singels en hoe lang staan ze er al? Wij zochten het voor je uit.
Oorspronkelijk was het een groep van acht Romeins mythologische beelden: Neptunus, Venus, Jupiter, Juno, Pluto, Proserpina, Bacchus en een Bacchante. Ze zijn in 1712 gemaakt door beeldhouwer Ignatius van Logteren in opdracht van ene Theodorus Boendermaker. Hij liet ze plaatsen in de tuin van zijn buitenplaats ‘Boom en Bosch’ in Breukelen aan de Vecht. In die tijd was het mode om je tuin te verfraaien met klassieke beelden uit de Romeinse of Griekse mythologie.
Romantische plantsoenen op de stadswallen
In 1847 werden de beelden verkocht aan mevrouw Bartholomée Hermina Brand tot Cabauw, echtgenote van François Gijsbert Staatskin, baron van den Brakell tot den Brakell. De beelden komen in de tuin van zijn kasteel Vredestein bij Ravenswaay. Maar lang hebben ze daar niet gestaan, want enkele jaren later verhuisde de baron naar de Velperbinnensingel in Arnhem. Daar werden in de tweede helft van de negentiende eeuw namelijk prachtige herenhuizen gebouwd op de pas gesloopte stadswallen en vestingwerken van Arnhem. De villa's keken uit op romantische plantsoenen met vijvers en fonteinen.
In die groene wandelgordel zouden de beelden van de baron natuurlijk schitterend staan en dus schonk Van den Brakell tot den Brakell zijn beelden in 1859 aan de stad Arnhem. Op één voorwaarde: hij wilde ze vanuit zijn huis kunnen zien. Zo gezegd, zo gedaan, de standbeelden kregen een mooi plekje in de plantsoenen tegenover zijn huis.
Pluto kreeg een knots
Vijfentachtig jaar lang stonden de acht Romeinse figuren daar te pronken, maar tijdens de slag om Arnhem in september 1944 ging het mis. Samen met duizenden militairen sneuvelden ook Jupiter en Bacchus. De andere zes beelden raakten zwaar beschadigd, maar gelukkig konden ze na de oorlog worden gerestaureerd.
Dat gebeurde trouwens niet altijd even nauwkeurig: zo heeft Pluto geen tweetand meer, maar een knots. En er werd ook een extra Venusbeeld geplaatst dat waarschijnlijk helemaal niet van Boom en Bosch afkomstig is. Maar dat geeft niks, iedereen is welkom in Arnhem.
Ridder René bezocht de beelden op de Arnhemse singels:
Blote dames en mannen met knotsen: wat doen die beelden in Arnhem?
Ridders van Gelre is het geschiedenisplatform van Omroep Gelderland. We brengen het laatste nieuws over de Gelderse historie en organiseren elke zaterdagochtend een exclusieve rondleiding voor onze volgers op bijzondere locaties. En heb je het stripboek Ridders van Gelre en Ons Verloren Hertogdom al in de boekenkast? Volg ons ook op: Facebook, Instagram, Twitter, televisie, Radio en YouTube.
