Docu 'Lief Indië' duikt met 'krontjong' terug in de tijd

Waar we tegenwoordig diverse muziekstromingen hebben zoals pop, rock en electro, was krontjong dé populaire muziekstroom in het voormalig Nederlands-Indië. Maar tegenwoordig wordt de authentieke krontjong 'asli' in Nederland nauwelijks meer gespeeld.

“Het verdwijnen van krontjong asli was voor mij aanleiding om de documentaire te maken”, aldus regisseur Joost Schrickx. “Het Abadi krontjong ensemble is in Nederland eigenlijk nog de enige band die het speelt.”

Op de Tong Tong Fair in Den Haag zag Schrickx de band een keer spelen. Daar werd hij gegrepen door het enorme effect dat de muziek had op met name het oudere publiek in de zaal. “Je zag aan hun gezichtsuitdrukking dat ze eigenlijk niet meer bij het concert waren maar ergens anders.”

Gesteund door authentieke krontjongmuziek dook de documentairemaker terug in de tijd met de bewoners van Rumah Kita. “Langzamerhand komen er dan herinneringen terug. Beelden van het mooie warme Nederlands-Indië met al die kleuren.”

Maar wanneer Schrickx doorvraagt en doorluistert naar de krontjongmuziek komen vaak ook de traumatische herinneringen naar boven. “De oorlog met de Japanners. Het feit dat ze op een gegeven moment niet meer geaccepteerd worden door de inlandse bevolking. Dat ze er als het ware uitgegooid werden. Dat ze naar Nederland moesten. Wat dan repatriëring heette, maar dat was het natuurlijk helemaal niet. Ze gingen naar een land waar ze nooit eerder waren geweest. De kou hier en het feit dat ze gediscrimineerd werden. Die verhalen komen dan ook naar boven.”

De rode draad in het verhaal is weggelegd voor de 75-jarige Ronald Laagewaard uit Otterlo. Tot vorig jaar was hij de cultureel ambassadeur van Rumah Kita. “Zelf kan ik ook veel emoties hebben wanneer ik krontjong draai. Dan denk ik aan mijn ouders, mijn kindertijd op Sumatra en de overtocht naar Nederland als 9-jarige jongen. Dat alles zit in krontjong. Het is eigenlijk een soort tovermuziek."

Laagewaard vindt het heel bijzonder dat de documentaire is gemaakt. “Het is een waardering en erkenning van de geschiedenis van de bewoners van Rumah Kita. Er zijn in Nederland nog te weinig documentaires over de geschiedenis van Indische en Molukse Nederlanders. Er zijn voldoende boeken, maar deze documentaire geeft ook de emotie weer."

En vooral die emotie is volgens Laagewaard van onschatbare waarde. "Op basis van emotie kunnen nieuwe generaties de verhalen weer doorvertellen. Op die manier gaat de geschiedenis van de eerste generatie en hun voorouders niet verloren.”

De documentaire 'Lief Indië' gaat dinsdag in première in het Heerenstraattheater in Wageningen. Vanaf donderdag 21 april draait het mee in de reguliere programmering.