Achterhoek
Daders grootste bankoverval aller tijden kwamen in 'de hel' van Doetinchem
14 april 2022, 19:01 • 3 minuten leestijd
DOETINCHEM - Ze pleegden de grootste bankoverval aller tijden, met toestemming van de Nederlandse regering, maar belandden toch op vieze strobalen in gevangenis De Kruisberg in Doetinchem. Zes mannen die als verzetsstrijders tijdens de Tweede Wereldoorlog De Nederlandse Bank in Almelo overvielen en een onvoorstelbare hoeveelheid geld buitmaakten. Donderdag start een serie lezingen in Gelderland over dit verhaal dat in boekvorm is verschenen.
Grote, mooie biljetten zijn het: de historische briefjes van 25 en 100 gulden die bij Frank Krake in Hengelo op tafel liggen. 'Je kunt je wel voorstellen hoe onzettend veel briefjes het waren, kisten vol, voordat ze 46 miljoen gulden bij elkaar hadden. Dat zou omgerekend naar nu 1,2 miljard euro zijn. Dat is toch niet te bevatten."
Krake vertelt na vijf jaar onderzoek nog steeds vol passie over het verhaal in zijn net verschenen boek De grootste bankoverval aller tijden. Het vertelt het verhaal van moedige mannen en vrouwen die met elkaar een plan smeden om een enorm geldbedrag te stelen uit een filiaal van De Nederlandse Bank in Almelo om de spoorwegstaking te financieren.
Daders grootste bankoverval allertijden in 'de hel ' van Doetinchem
Buit in hooiberg
Een verhaal dat leest als een spannend avontuur dat helemaal geslaagd lijkt af te lopen. Lijkt, want de 46 miljoen wordt buitgemaakt en verstopt in een hooiberg. En één man, die op de hoogte was van de overval, wordt tijdens een verhoor zo gemarteld dat hij doorslaat en alles vertelt. De overvallers worden opgepakt en naar gevangenis De Kruisberg gebracht.
'Hier, in deze twee cellen zaten ze', wijst Krake aan in De Kruisberg. Het is nu geen gevangenis meer, maar een deel van het complex is nog duidelijk herkenbaar als gevangenis. 'Maar de omstandigheden waren veel slechter dan hoe het er nu uitziet', vertelt de schrijver. 'In de brieven en verhalen van nabestaanden vertellen de mannen over het slapen op natte strobalen, veel te weinig eten en maar tien minuten per dag op de luchtplaats.'
Je kon in de cel horen hoe buiten de gevangenen gemarteld werden
Karel Berkhuysen van de Stichting Doetinchem Herdenkt, die in de cellen een expositie over de Tweede Wereldoorlog inricht, beaamt dat. 'Je kon in de cellen horen hoe buiten gevangenen gemarteld werden. Veel mensen in Doetinchen kennen dat verhaal van De Kruisberg niet. Dat hier zoveel verzetsstrijders gevangen hebben gezeten.'
Hij vertelt hoe bijzonder het is dat door het boek van Frank Krake familieleden van die verzetsstrijders nu voor het eerst de gevangenis bezoeken waar hun familielid heeft gezeten. 'Dat zijn vaak emotionele bezoeken.'
De emoties zitten ook hoog bij Henk Radstake. Zijn vader was kapper en knipte met regelmaat de gevangenen in De Kruisberg. 'Hij vertelt er nooit over, maar van binnen is hij kapot gegaan aan al het leed dat hij heeft gezien.' De kapper probeerde de bankovervallers te helpen ontsnappen door tijdens het knippen een brief met een ontsnappingsplan in de voering van zijn hoed te verstoppen.
Concentratiekampen
Het mocht niet baten. Voor het plan uitgevoerd kon worden, werden de bankovervallers op transport gezet naar concentratiekampen in Duitsland waar de meesten een gruwelijke dood stierven.
Frank, Henk en Karel zijn het roerend met elkaar eens: de verhalen van deze verzetsstrijders móeten verteld blijven worden. En dat gaat gebeuren in een serie lezingen, ook in De Kruisberg. Klik hier voor de presentaties met rondleiding in het cellencomplex. De eerste lezing in Gelderland door Frank Krake is 14 april bij boekhandel Meijer & Siegers in Oosterbeek. Kijk hier voor de andere lezingen in Gelderland.
Het boek De grootste bankoverval aller tijden is ook vanaf nu te koop.
