Gelderland

Vijf vragen over de zomertijd: daar zouden we toch mee stoppen?

In de nacht van zaterdag op zondag gaat de klok een uur vooruit.
In de nacht van zaterdag op zondag gaat de klok een uur vooruit. © ANP
ARNHEM - We mogen dit weekend de wijzers van de klok weer een uurtje vooruit schuiven. Maar de Europese Commissie zou dit toch afschaffen? Waarom gebeurt dat niet? En wat moet je doen als je slecht slaapt vanwege de zomertijd? Dat vroegen we een expert. "Ons lijf vindt dit niet fijn."
Veel mensen claimen dat het uurtje minder slaap in dat ene weekend per jaar hen niet in de koude kleren gaat zitten. Heeft de wijzerplaat van grootvaders staande klok in de hoek van de kamer echt zoveel invloed op ons lijf? Radio Gelderland sprak erover met de Nijmeegse psychiater en slaapdeskundige Alexander van Daele.

Kun je fysiek last hebben van het ingaan van de zomertijd?

"Ja", zegt Van Daele. "Dat uurtje later licht in de ochtend vindt ons lijf niet fijn, datzelfde geldt voor het langere licht in de avond. Vooral onze biologische klok merkt het. Je hebt namelijk licht en duisternis nodig om in slaap te vallen. Dat wordt door de zomertijd bemoeilijkt en kan leiden tot slaaptekort."

Wat kun je doen als je last hebt van het verzetten van de klok?

"Er zijn tips", vervolgt de expert. "En daar had je eigenlijk al mee moeten beginnen. Door de dagen voorafgaand aan het verzetten van de klok een half uurtje eerder op te staan, kan je lichaam alvast wennen aan het verzetten van de tijd. Slaap aanstaande zondag niet te lang uit, maar zet een wekker. Kom bijtijds uit bed. Zorg in de avond voor een donkere kamer en stel jezelf niet te veel bloot aan 'blauw licht'. Dat is licht van je telefoon of laptop. Beperk dat gebruik voor het slapen."

En wat als je slecht blijft slapen?

"Als je slecht slaapt, is het belangrijk om iedere dag op hetzelfde tijdstip naar bed te gaan en om op hetzelfde tijdstip uit bed te komen. Vroeger naar bed gaan heeft geen zin. Daar houdt je lichaam niet van. Wel van structuur. Bij slapeloosheid is het niet goed om te lang in bed liggen, het is beter om dit korter te doen."

Maar waarom hebben we die zomertijd nog, die moest toch weg?

Het klopt dat de Europese Commissie de zomer- en wintertijd wil afschaffen. Dat voorstel deden ze al in 2018. Volgens 'Europa' is een meerderheid van de inwoners daar ook voor. Dit zijn geen vragen voor Van Daele, maar wel voor de Nederlandse overheid. Op hun website stelt de Rijksoverheid dat het 'nog niet duidelijk' is. Volgens het kabinet is de Europese Commissie, het uitvoerend orgaan van de EU, onduidelijk over de voor- en nadelen van de afschaffing. "Uit Nederlands onderzoek komt geen eenduidig beeld naar voren", stelt de regering verder.
De EU wijst volgens meerdere bronnen naar de lidstaten. Verschillende landen willen namelijk eerst zelf onderzoek doen naar de gevolgen van het afschaffen van de zomertijd in hun land. Dat levert bij Nederland dus geen helder beeld op. Daarnaast is ook niet duidelijk of we in de EU dan de zomertijd of juist de wintertijd gaan aanhouden, dat moet immers voor ieder land gelijk zijn. Op dit moment weet niemand wanneer de zomertijd afgeschaft wordt. Al is het niet ondenkbaar dat het onderwerp mede door corona minder urgentie heeft.

Wat een gedoe, waarom zijn we er ooit aan begonnen?

Vrijwel de hele westerse wereld gebruikt de zomer- en wintertijd en ook vrijwel heel het westen wil ervan af. Het idee was ooit dat 'daglicht niet verloren mocht gaan' en de klok dus verzet moet worden bij het lengen van de dagen. De zomertijd werd in 1916 ingevoerd. Later is in veel Europese landen de zomertijd weer afgeschaft, maar na de oliecrisis van 1973 hebben veel landen de zomertijd opnieuw ingevoerd in de jaren zeventig en tachtig. Dit zou energie besparen.
Overigens hanteert niet ieder land op dezelfde manier de zomertijd. Zo verzet een deel van Australië de klok maar een half uur. Ook is het tijdverschil tussen delen van Australië en Zuid-Amerika met Europa in de zomer groter dan in de winter, omdat zij een uur teruggaan als wij vooruitgaan. Landen als IJsland en Turkije gebruiken de zomertijd weer helemaal niet.
Voorlopig ziet het er niet naar uit dat de zomertijd verdwijnt. Dus misschien is het verstandig om voorlopig de raad van Alexander van Daele ter harte te nemen en vanaf dit weekend op vaste tijden te gaan slapen en op te staan.