Liemers

Loo is in 1960 een dorp met bedevaart, veel Bols jenever en kastuinbouw

LOO - Loo bij Duiven telde in het verleden veel cafés vanwege de bedevaartgangers die het plaatsje aandeden. Dat bracht geld in het laadje bij de kroegbazen in het dorp. En dan kochten de binnenvaartschippers en varende inwoners hun jenever ook nog in Loo, dat volgens zeggen de grootste klant van Bols in Nederland was in de jaren 50 en 60. En hoezo Loo? Het is toch 't Loo?
Onze Lieve Vrouw van het Heilig Hart trok bezoekers uit binnen en buitenland en de zeven of acht horecagezinnen in Loo voeren er wel bij. De bezoekers kwamen in eerste instantie voor het Mariabeeld in de Sint Antonius Abtkerk, één van de eerste werken van de beroemde kerkarchitect Alfred Tepe. Kerk en beeld zijn te zien in de twaalfde aflevering van het Omroep Gelderland-programma Ons Dorp 2022.
Onze Lieve Vrouwe van het Heilig Hart in 't Loo
Onze Lieve Vrouwe van het Heilig Hart in 't Loo © Omroep Gelderland

Dopen van levensbelang

In het jaar van opname (1960) is het gebruikelijk om een net geboren baby zo snel mogelijk te dopen. Daarvan een mooi voorbeeld in de film met een prachtig in wit gewikkeld kind, een aantal familieleden en een peettante die de vermoeide moeder vervangt.
De tv-serie Ons Dorp neemt de kijker mee terug naar de jaren 50 en 60 van de vorige eeuw. De jaren waarin ondernemer Johan Adolfs en zijn filmers met Paillard Bolex-camera's rondreizen om dorpsfilms op te nemen.
Doop werd toen nog als dringend en belangrijk gezien want de baby zou eens plotseling en ongedoopt komen te overlijden. Een ramp voor het nieuwe mensje en een catastrofe voor de familie. Want niet gedoopt is niet naar het hemelrijk overgaan én niet op een gewijde begraafplaats een plekje kunnen krijgen.
De Antonius Abtkerk heeft ondertussen een andere functie. Het gebouw wordt beheerd door een stichting en heet nu Huis van Loo. Je kunt er terecht voor trouwen, rouwen, bezinning en voor zogenoemde Loo Budget-concerten.

Waar is de T van 't Loo gebleven?

Die T van 't Loo dat ligt trouwens gevoelig bij de echte geboren en getogen inwoners want in het verleden stond op het plaatsnaambord nog 't Loo (ut Loo dus). Maar de ut-T heeft de modernisering niet overleefd en tegenwoordig rijd je het dorp binnen langs zo'n saai Loo-bord.
Maar sommige dingen blijven gelukkig wel overeind. Zoals het schitterende schuttersgebouw van Willem Tell, de schutterij met vlaggen met het Zwitserse kruis en een handboog en appel in hun wapen. Volgens het verhaal zijn er ooit oude KNIL-uniformen gekocht om de schutters qua outfit op gang te helpen.

Het alom tegenwoordige hoofd van de school

In het dorp speelde en speelt de familie IJzermans een grote rol. In 1909 is Jozef (Sjef) hoofd van de school en in 1940 neemt zoon Johannes (Harrie) het vaandel over. De laatste is aanspreekpunt voor veel dorpelingen bij ingewikkelde administratieve of medische zaken.
Johannes is behalve schoolhoofd ook voorzitter van sportclub SV Loo , dirigent van het kerkkoor , secretaris van de schutterij , bestuursadviseur van muziekvereniging Excelsior , Raad van Elf-lid en mede-oprichter van carnavalsvereniging De Nathalzen en regisseur van de toneelvereniging.
Johannes IJzermans, hoofd van de school en nog veel meer
Johannes IJzermans, hoofd van de school en nog veel meer © Omroep Gelderland
De vrije instelling van de vele verenigingen stuitte de pastoor tegen de borst en dat was aanleiding voor veel discussie tussen IJzermans en de geestelijk leider van Loo. 'Tussen de lange en korte tenen doorschaatsen en vooral nergens op trappen!', was dan ook de lijfspreuk van het energieke schoolhoofd.

Een eigen varken waar je ook op kunt rijden

Veel Looënaren of liever nog Loose mensen houden er een mini-boerderijtje op na. Een varken (daar kon je ook op rijden) of een koe, wat kippen en natuurlijk een moestuin en als het effe kan een kleine kas. Want de kastuinbouw is in de jaren zestig heel aanwezig in de regio.
'Zwientie' rijden oftewel varkensrodeo in 't Loo
'Zwientie' rijden oftewel varkensrodeo in 't Loo © Omroep Gelderland
We zien onder meer een kweker die druk bezig is met zijn kas-komkommeroogst. En druk op het land waren ook veel vrouwen die groenten en fruit via inmaken ('de weck') voor langere tijd beschikbaar maken.
En vrije tijd of vakantie dat was in 1960 een heel beperkt begrip. Sommige families maakten van een vrachtwagen een veredelde touringcar, reden naar Arnhem en bezochten met zijn allen de dierentuin. En dat was het enige uitstapje in dat jaar.
Voor de filmploeg nemen de meesten wel ruim de tijd. De handbalsters en voetballers van SV Loo die daarnet nog een sportieve demonstratie gaven, lopen nu braaf mee in de optocht die het filmspektakel afsluit. Natuurlijk zijn ook de muziekvereniging (met tamboers!) en de scherpschutters van Willem Tell paraat.
Het slotconcert in het Schuttersgebouw
Het slotconcert in het Schuttersgebouw © Omroep Gelderland
Jammer van de regen, maar dat verklaart wel de plastic regenkapjes waarmee sommige dames hun kapsel proberen te beschermen. En met dat weer komt het schuttersgebouw mooi van pas. Ook daar wordt nog gemusiceerd en gefilmd.
Ons Dorp is iedere maandag vanaf 17.20 uur te zien op TV Gelderland en nu al in onderstaande video. De serie komt tot stand met medewerking van het Gelders Archief, Regionaal Archief Rivierenland, Erfgoedcentrum Achterhoek en Liemers en de plaatselijke historische genootschappen. Volgende week staat de camera in Maurik. Ken je een dorpsfilm die nog niet bij Omroep Gelderland te zien was, meld dit dan aub via onsdorp@gld.nl of 026-3713713
Ons Dorp - Loo 1960