Voortplanting bij ringslangen is een groepsgebeuren

Samen met reptielen- en vissendeskundige Mick Vos van natuurorganisatie RAVON bezoekt Laurens voor BuitenGewoon Radio een aantal vennen op de Veluwe. Het is nog vroeg in het voorjaar, maar door het warme, zonnige weer hebben veel ringslangen hun vorstvrije overwinterplek inmiddels verlaten. Ringslangen zijn niet giftig en leven in de buurt van water. Daar jagen ze onder andere op kikkers, padden en kleine vissen. Het duurt niet lang voordat Mick en Laurens in het ven een teken van leven zien...

In de voortplantingstijd zoeken de slangen elkaar op. De mannetjes gaan op zoek naar een vrouwtje. Bij veel diersoorten wordt er door de mannen gestreden om een vrouwtje voor zich te winnen. Bij de edelherten op de Veluwe wordt er bijvoorbeeld letterlijk gevochten, soms zelfs tot de dood erop volgt. De kraanvogels in het Korenburgerveen bij Winterswijk voeren juist indrukwekkende paringsdansen op om het vrouwtje te verleiden.

Ook ringslangen hebben hun eigen manier als het op de voortplanting aankomt. Daarbij maakt het niet uit dat er al veel concurrentie aanwezig is. De mannetjesslangen strengelen zich met zijn allen om het vrouwtje heen in de hoop met haar te kunnen paren. Ondanks de soms massale aanwezigheid van opgewonden mannetjes bepaalt het vrouwtje uiteindelijk zelf met welk mannetje ze daadwerkelijk paart. Het vrouwtje is over het algemeen een stuk groter dan de mannelijke soortgenoten.

Ringslangen kom je zeker niet bij iedere plas of sloot in Gelderland tegen. Dat komt doordat het leefgebied lang niet overal geschikt is. Zo hebben de slangen beschutte, vorstvrije plekken nodig om de winter in door te komen. Een andere belangrijke voorwaarde is de aanwezigheid van een broedhoop. Dit kan een hoop compost of mest zijn waar de slang de eieren in legt. Doordat zo'n hoop gaat 'broeden' stijgt de temperatuur in zo'n hoop en worden de eieren uitgebroed. Tot slot heeft een ringslang water en beschutte, zonnige plekjes nodig om op te warmen. Net als andere reptielen zijn ringslangen koudbloedig. Ze hebben de warmte nodig om actief te kunnen zijn.

In vennengebieden leven vaak ook andere zeldzame diersoorten, zoals de knoflookpad en de kamsalamander. Voor deze zeldzamere soorten is het belangrijk dat het water niet vervuild is. Bij een van de vennen die Mick en Laurens vandaag bezoeken lijkt het met de waterkwaliteit wel goed te zitten, maar is er een ander probleem dat het voortbestaan van dieren bedreigt. Er zwemmen tientallen oranje vissen in het water...

Met een verrekijker zoekt ecoloog Mick de Vos de waterkant en het wateroppervlak af op zoek naar de slangen met hun kenmerkende gele en zwarte vlekken achter de kop. Tot nu toe zonder succes, maar juist als Mick en Laurens aan opgeven denken, zien ze op een klein eilandje in het ven ineens een groep in elkaar verstrengelde slangen...

Tijdens hun wandeling zagen Mick en Laurens niet alleen goudvissen en slangen, ook deze vos kwam voorbij...