Gelderland

De verkiezingen zijn achter de rug, zo gaat het nu verder

Na het stemmen tellen, wordt de raad vastgesteld en is het tijd voor onderhandelingen.
Na het stemmen tellen, wordt de raad vastgesteld en is het tijd voor onderhandelingen. © ANP.
ARNHEM - De stembussen zijn gesloten en de stemmen zijn geteld. Ook is inmiddels duidelijk welke kandidaatraadsleden de meeste voorkeursstemmen hebben gekregen. Maar wat moet er nog gebeuren, voordat de nieuwe gemeenteraad echt aan de slag kan? We leggen het uit in vier stappen.

1. De burgemeester stelt de officiële uitslag vast

Het aantal stemmen per partij is in de meeste gemeenten sinds woensdagavond bekend. Burgemeesters maakten donderdag bekend hoeveel stemmen iedere individuele kandidaat behaalde. Op basis van die uitslag worden de zetels in de gemeenteraad verdeeld. Aanstaande maandag wordt in iedere gemeente de officiële uitslag vastgesteld door het centraal stembureau.
Tot die tijd kunnen de partijen die deelnamen aan de verkiezingen nog bezwaar maken tegen de uitslag. Dit gebeurt in een openbare zitting. Aanwezigen mogen tijdens deze zitting bezwaren inbrengen, bijvoorbeeld over hoe het stemmen of het tellen hiervan verliep. Deze bezwaren worden opgeschreven door het centraal stembureau, zodat de gemeenteraad hiervan weet als zij besluit of de verkiezingen geldig zijn.

2. Wisseling van de wacht: een nieuwe gemeenteraad

De gemeenteraad stelt in de laatste vergadering vast of de verkiezingen geldig zijn. Ook bepalen zij in het zogeheten geloofsbrievenonderzoek of alle benoemde kandidaten voor de nieuwe raad voldoen aan de eisen om raadslid te worden.
Als alles in orde is, treedt de oude gemeenteraad af op woensdag 30 maart, precies twee weken na de verkiezingen. De nieuwe raadsleden mogen dan aan de slag. 's Avonds is de eerste raadsvergadering van de nieuw gekozen gemeenteraad.

3. Op naar een nieuw college

Vanaf de avond van de verkiezingen begint het eigenlijk al: de coalitievorming. De partij die als grootste uit de bus komt, neemt hierin vaak het voortouw. Toch is dit niet altijd zo. Soms borduren partijen bijvoorbeeld voort op eerdere coalities. Bij het vormen van een coalitie gaat het over raakvlakken tussen verschillende partijen en welke partijen samen een college kunnen vormen.
Wil je weten welke coalities mogelijk zijn in jouw gemeente? Vul bovenin jouw gemeente in en klik op 'coalitiebouwer'.
Partijen onderhandelen met elkaar over het te vormen college. In Ede neemt bijvoorbeeld de SGP het voortouw: zij hebben verzocht om Mark Boumans, burgemeester van Doetinchem, aan te stellen als informateur. Boumans moet als informateur in gesprek met alle fracties in de nieuwe gemeenteraad om te kijken welke coalities mogelijk zijn. In lang niet alle gemeenten maken ze gebruik van een informateur.

4. Een nieuwe coalitie en dan?

De nieuwe coalitie gaat vervolgens, onder leiding van een formateur, aan de slag met een collegeakkoord. Hierin bepalen zij de hoofdlijnen van de coalitie, maar ook de rollen van wethouders. Wie wordt wethouder en hoe worden de verschillende onderwerpen, de portefeuilles, verdeeld?
De wethouders vormen samen met de burgemeester het college van burgemeester en wethouders. Als alle afspraken gemaakt zijn en het college geïnstalleerd is, dan kan de nieuwe bestuursperiode echt gaan beginnen.

Zie ook: