Haalderen maakt al 75 jaar kunst met klei

Een paar jaar na de Tweede Wereldoorlog richtten de burgemeester van Bemmel, de plaatselijke pastoor en inwoner Gert Janssen de "Stichting tot de bevordering van de culturele en materiële belangen" op. Opzet is dan om jongeren aan een opleiding en later aan werk te helpen. Er zouden diverse loopbaantrajecten komen, maar alleen de pottenbakkerij komt echt van de grond. De aanwezigheid van de steenfabrieken is mogelijk van invloed geweest op de keuze voor deze beroepstak. Het Ambacht is één van de onderwerpen die in de elfde aflevering van de serie Ons Dorp van 2022 aan bod komt.

Haalderen is in 1967 vooral een arbeidersenclave. Veel inwoners hebben een baan bij de plaatselijke steenfabrieken of werken in de land- en tuinbouw. De meeste Haaldersen hebben een eigen groentetuin, een paar fruitbomen en soms een varken in de schuur. Het beest gaat uiteindelijk richting slager en het vlees wordt bewaard in een gemeenschappelijk koelhuis waar een koelcel of -vak kan worden gehuurd.

De grote gezinnen zorgen op de lagere school voor goed gevulde klassen. Dertig tot veertig kinderen zijn eerder regel dan uitzondering. De jeugd vermaakt zich in de buitenlucht, er wordt gevoetbald en in de zomer gezwommen in 'De Kolk' en in de winter wordt óp De Kolk geschaatst. Creatief actief is de jeugd in het parochiehuis onder leiding van onder andere Gert Janssen. Voor de oudere jongeren was er elke week een 'instuif' met live muziek.

Terug naar Het Ambacht. Er starten in 1947 vijf pottenbakkers die huishoudelijk aardewerk maken onder leiding van een ervaren instructeur. Als inwoner Joop Puntman er komt werken worden er ook siervoorwerpen en muurplastieken gemaakt. In 1954 trekt het bedrijfje in een schoolgebouw aan de Schoolstraat. Puntman zal van 1949 tot 1969 als ontwerper bij Het Ambacht werken. Producten van de pottenbakkerij zijn te herkennen aan de merktekens "Het Ambacht Haalderen" of "AMHA".

De wederopbouwtijd levert veel opdrachten op voor kunst aan de muur of aan gevels van gebouwen. In de jaren zeventig worden de ontwerpen wereldser en veel minder religieus getint dan in de begintijd. Puntman maakt voor de plaatselijke Boerenleenbank een muurreliëf met de titel 'Haalderse mens en zijn werk'.

Na de sloop van het bankgebouw wordt het kunstwerk door het kerkbestuur gered en geplaatst bij de doorgang naar het kerkhof. Op een bord valt te lezen: “Noeste arbeid op steenfabrieken, in de landbouw, fruit- en bloementeelt alsook in de handel. Dit alles in de rustieke omgeving van het kabbelende water van de kolken en de rivier de Waal, onder de stralende zon met vogels in lentetooi.” Het Ambacht werd in 1990 eigendom van mede-oprichter Gert Janssen en wordt nu gerund door zijn zoon Bart die er cursussen en workshops geeft.

Veel verenigingen lijkt Haalderen in 1967 niet te tellen. De afsluitende optocht aan het eind wordt gedaan door de wandelclub verbonden aan de voetbalvereniging. Op het vaandel van WSV HAVO is nog net te zien dat ze twee jaar voor de opname zijn opgericht. En de andere paraderende club is die van (vrouwelijke) gidsen uit het dorp.