Oekraïense vluchtelingen doen alles om te helpen in de strijd: 'Het is een nachtmerrie'

"Ik voel me zo schuldig dat ik hier ben in deze comfortabele situatie", zegt Valentina met tranen in haar ogen. "Mensen in Oekraïne worden levend begraven in hun schuilkelder, er is geen materiaal om ze eronder uit te halen. Het is -11 graden. Ze sterven van uitdroging. Het is een nachtmerrie die ik me vanuit hier niet eens voor kan stellen en hier brengen mensen mij bloemen en flessen wijn."

Vanuit de grote oude villa van haar gastgezin in Zetten spreekt de Oekraïense onophoudelijk in het Engels over de oorlog die haar land en haar verscheurt. "Als ik niet om mijn Nederlandse man en kinderen hier was, kon ik me opgeven als vrijwilliger om te koken voor de soldaten of helpen in het ziekenhuis", mijmert ze. Maar ook vanuit hier doet ze wat ze kan om te helpen. Samen met haar man André en met de hulp van donateurs die ze via sociale media werven en op de hoogte houden.

De meeste van Valentina's vrienden, familieleden, kennissen en collega's in de buurt van Kiev zijn nog wel in Oekraïne. Via hen heeft ze een goed beeld van wat er gebeurt. Ze heeft dagelijks contact met defensie en met ziekenhuizen. Ondanks de grote hulpacties zijn vooral nog de meest basale middelen zoals helmen, kogelwerende vesten en medische hulpmiddelen nodig, krijgt ze te horen.

"In veel kleine plaatsen staan vrijwilligers op straat om de Russen tegen te houden", vertelt de Oekraïense. "Ze hebben geen wapens, ze hebben geen vesten. Alleen hun handen, molotovcocktails en ijzeren kruizen om de tanks te stoppen. Vanochtend sprak ik nog met een arts over een soldaat die onderweg naar het ziekenhuis gestorven is omdat ze geen middelen hebben om het bloeden te stelpen."

Buiten laadt man Andre een doos vol tourniquets juist voor dit doel uit zijn auto die verder gevuld is met allerlei soorten verband. "Gedoneerd door onder meer de thuiszorg in Culemborg", zegt hij. "De tourniquets hebben we gekocht. Niet degene die ze in het ziekenhuis zouden gebruiken, maar in sommige situaties is het beter iets dan niets."

Logistiek manager Valentyna heeft inmiddels een indrukwekkend netwerk om aan de spullen te komen en deze op de juiste plaats te krijgen. Al valt het niet mee. "Kogelwerende vesten zijn bijna niet te krijgen of ze zijn zo duur of het duurt zo lang dat het geen zin heeft", verzucht zij. "We zijn nu bezig met het verkrijgen van de juiste materialen om ze in Oekraïne te maken."

"Wapens hebben ze natuurlijk ook nodig", zegt André. "Daar kunnen we niet aan komen en dat moeten we misschien ook niet willen. Het grootste succes tot nu toe is dat we in Hongarije een ambulance hebben kunnen kopen. Om mensen aan het front te kunnen verzorgen."

Beiden willen eigenlijk niet denken aan hoe het de komende tijd zal gaan in hun thuisland. "We zitten met een ongelooflijk gevoel van machteloosheid", zegt André. "We proberen alles te doen wat we kunnen. We proberen onszelf ook continu druk te houden om niet te veel over de toekomt na te hoeven denken. Want het ziet er allemaal niet zo rooskleurig uit."