Hoe dichtbij is het stembureau? Gemiddeld verder weg dan 4 jaar geleden

Zie ook: Heeft stemmen zin? In deze video's leggen we het je uit

Universitair docent bestuurskunde Julien van Ostaaijen doet al twintig jaar onderzoek naar lokale democratie. Volgens hem is de afstand tot een stembureau zeker iets waar gemeenten rekening mee moeten houden. “Er zijn altijd mensen voor wie de afstand een belemmering is. Dit is niet de grootste groep van niet-stemmers. Maar praktische redenen zijn zeker van invloed en een effect op de opkomst kun je dus niet uitsluiten. Je zou er als gemeente voor moeten zorgen dat je die belemmering zoveel mogelijk wegneemt.”

De verslechterde bereikbaarheid wordt deels veroorzaakt door maatregelen die genomen zijn in verband met het coronavirus. Hoewel er op dit moment nauwelijks restricties gelden, vallen de gemeenteraadsverkiezingen nog wel onder de ‘tijdelijke wet verkiezingen covid-19’. Deze wet eist dat gemeenten binnen stembureaus anderhalve meter afstand kunnen waarborgen. Ook moeten locaties aparte in- en uitgangen hebben. Verder maakt de wet het mogelijk om stembureaus in zorginstellingen alleen toegankelijk te maken voor de bewoners of bezoekers van die instellingen.

Gemeenten kunnen een aantal stemlocaties dus niet meer gebruiken en zijn noodgedwongen op zoek gegaan naar nieuwe plekken. Daar is niet iedere gemeente even goed in geslaagd. In de gemeente Beuningen is de gemiddelde afstand tot een stembureau met bijna 40 procent toegenomen. Ook in de gemeente Heumen nam de afstand fors toe, van 481 naar 763 meter. In de gemeente Bronckhorst moet de stemmer het verst reizen, gemiddeld 1,11 kilometer. Een toename van 20 procent ten opzichte van 4 jaar geleden.

Niet in alle gemeenten is de situatie verslechterd. In 9 van de 51 Gelderse gemeenten werd de afstand tot een stembureau kleiner. In Winterswijk, Buren en West Maas en Waal nam de gemiddelde afstand het meest af. In Winterswijk is dit onder meer bereikt door mobiele stembureaus langs de verschillende buurtschappen te laten gaan.

Bekijk hieronder of de afstand in jouw gemeente ook is toegenomen en hoe ver het gemiddeld lopen is naar een stembureau. En bedenk dat het altijd erger kan. Inwoners van het buurtschap Deelen moeten ruim 13 kilometer afleggen naar het dichtstbijzijnde stembureau. Al lijkt die grote afstand voor de inwoners van het buurtschap geen issue. "We kiezen er zelf voor om hier in de rust te wonen en moeten voor de bakker en de supermarkt net zo ver rijden", aldus bewoner Tim Arends.

We vroegen een aantal gemeenten waar de afstand fors is toegenomen om een reactie. De gemeente Bronckhorst geeft aan geen signalen te hebben ontvangen dat de afstand tot een stembureau problematisch is. De gemeente Beuningen laat desgevraagd weten een gemiddelde afstand van 688 meter tot een stembureau 'zeer acceptabel' te vinden en ziet dan ook geen aanleiding om aanpassingen te doen.

De gemeente Heumen zegt in een reactie zich wel bewust te zijn van de toegenomen afstand. Ze biedt daarom gratis buurtvervoer aan voor ouderen en kiesgerechtigden met een lichamelijke beperking en zullen deze situatie monitoren en achteraf evalueren.