Rijk van Nijmegen

Deze beloften maakte de regio Nijmegen de afgelopen jaren waar

Gemeente Wijchen plaatste afgelopen periode deze warmtepompen op het dak van theater 't Mozaïek vanwege duurzaamheidsbeloften.
Gemeente Wijchen plaatste afgelopen periode deze warmtepompen op het dak van theater 't Mozaïek vanwege duurzaamheidsbeloften. © Omroep Gelderland
NIJMEGEN - Politici beloven van alles, maar wat maken ze daarvan waar? Omroep Gelderland zoekt het uit. Tot aan de verkiezingen op 16 maart komt er elke vrijdag een verhaal uit een andere hoek van onze provincie. Deze week: regio Nijmegen. Hebben deze zes gemeenten uit deze regio zich aan hun woord van vier jaar geleden gehouden?
De gemeenten Nijmegen, Berg en Dal, Beuningen, Heumen, Wijchen en Druten deden na de gemeenteraadsverkiezingen in 2018 samen 24 concrete beloften. Vijf daarvan werden niet waargemaakt, zeven beloften deels. De andere twaalf zijn helemaal vervuld.
Berg en Dal wilde ten minste één wijk van het aardgas afhalen, Nijmegen minimaal acht wijken. Beide beloften zijn niet gelukt. Wijchen wilde het aantal kilo’s restafval terugdringen tot maximaal 100 kilo per inwoner in 2020. Ook dat lukte niet.
Wat wel lukte, waren de ruim tweeduizend sociale huurwoningen die Nijmegen beloofde, en bouwde. Het is een greep uit de beloften die gemeenten afgelopen vier jaar geleden deden.

Verduurzaming in Wijchen

In Wijchen beloofde de gemeente te kijken naar plannen voor het verduurzamen van gemeentelijke gebouwen. En dat is gelukt. Zo heeft turnhal de Suikerberg ledverlichting gekregen, zijn er zonnepanelen op het dak geplaatst en is er een warmtepomp in theater ‘t Mozaïek geplaatst.
Verantwoordelijk wethouder Nick Derks ziet dat de warmtepomp al veel winst oplevert: "We besparen nu honderdduizend euro per jaar dankzij die duurzaamheidsmaatregelen, dus dat gaat hartstikke goed. Maar we blijven de komende vier jaar investeren in energiebesparing en energieopwekking."
Het gebouw is nog niet helemaal van het gas af, maar dat gebeurt waarschijnlijk wel binnen twee jaar. Erik Vink is projectleider beheer en onderhoud bij de gemeente Wijchen en zorgt ervoor dat alle duurzaamheidsmaatregelen geïmplementeerd worden. Hij is ook erg enthousiast over de warmtepomp, maar ook realistisch. "Nadat het gebouw gasloos is, zijn er we er nog steeds niet. We kunnen er altijd voor zorgen dat een gebouw minder energie verbruikt."

Beuningen verduurzaamt ook

Beuningen beloofde ook om gemeentelijke gebouwen energiezuiniger te maken. Daarnaast voerde de gemeente de afgelopen vier jaar energiescans uit bij verenigingsgebouwen om te kijken waar te verduurzamen viel. Sportverenigingen konden gebruik maken van een stimuleringslening van de gemeente, en dat deden ze ook. Zo werden er zonnepanelen op daken gelegd en sportvelden belicht door led-lampjes.
In de Oeverwallen, een bijzonder landschap, wordt uitsluitend zonne-energie opgewekt en kunnen geen windmolens worden geplaatst. De gemeente heeft zich hieraan gehouden. Maar om ervoor te zorgen dat Beuningen energieneutraal wordt, komen er langs de A73 en A50 wel windmolens, samen met vier zonneparken. Zo behaalt de gemeente de doelen op gebied van energieopwekking en wekt Beuningen schone elektriciteit op voor duizenden huishoudens.

Wonen

Naast de ruim tweeduizend sociale huurwoningen, wilde Nijmegen 1500 middeldure huurwoningen bouwen. Dat aantal is niet gehaald, maar bleef steken op 575. Volgens de gemeente is de reden dat zij ook afhankelijk is van plannen van anderen, 'maar er is in de afgelopen vier jaar veel in de steigers gezet'. Tot 2030 staan nog drieduizend middeldure woningen op de planning.
Gemeente Heumen beloofde zich ook te focussen op het bouwen van huizen in de lage en middeninkomens. Wat blijkt? In de afgelopen vier jaar werden slechts drie goedkope koopwoningen opgeleverd, terwijl 158 huizen werden gebouwd in het hogere segment. Wel werden er 49 sociale huurwoningen opgeleverd.

Aardgasloze wijken blijken een uitdaging

Sommige beloften over aardgasloze wijken werden niet waargemaakt, omdat het juridisch niet kon of omdat de praktijk weerbarstig was. Zo zijn ondernemers in Beuningen actief benaderd door de gemeente over het plaatsen van zonnepanelen op bedrijfsdaken. Maar op dit moment liggen er nog geen zonnepanelen.
Volgens de gemeente kan dat te maken hebben met praktische problemen, zoals dat huurder en eigenaar niet dezelfde persoon zijn, wat een investering juridisch moeilijker maakt. Ook hoge verzekeringskosten kunnen een blokkade vormen.
In Berg en Dal lukte het niet om wijken aardgasloos te maken, terwijl dat vier jaar geleden wel werd beloofd. De gemeente stuitte op allerlei problemen, zoals dat veel oplossingen zijn bedoeld voor individuele huishoudens in plaats van hele wijken. Daarnaast blijkt er bij een collectieve aanpak 'gebrek aan ruimte op het elektriciteitsnet'.
In Nijmegen wilden ze zelfs acht wijken van het aardgas hebben. Ook dat is niet gelukt. De gemeente heeft wel haar best gedaan. Er zijn in de afgelopen jaren vijf gebieden aangewezen die voor 2035 aardgasvrij moeten zijn. Maar het is complex, zo zegt de gemeente. Ook heeft de gemeente te maken met wetgeving en moet het betaalbaar blijven.
Hoe kwam dit verhaal tot stand?

Dit is een verhaal in het kader van 'de Belofte'. Vier jaar geleden schreef Omroep Gelderland de gemaakte beloften op de hoofdthema's op van 51 Gelderse gemeenten. Nu maken we de balans op.

Omroep Gelderland vroeg gemeenten naar enkele concrete beloften in coalitieakkoorden, en of die zijn vervuld. Het verschilde per gemeente hoeveel vragen ze kregen; in het ene coalitieakkoord stonden meer concrete beloften dan in het andere. Daarom zijn gemeenten niet met elkaar te vergelijken.

Eerder in deze serie: