Achterhoek

Vastgevroren vinger van legende Jaap Langedijk krijgt een plekje voor de eeuwigheid

Jan te Kulve bij beeld bij de ijsbaan in Winterswijk.
Jan te Kulve bij beeld bij de ijsbaan in Winterswijk. © Wim Ruesink
WINTERSWIJK - Het is deze donderdag precies tachtig jaar geleden dat onderwijzer Jaap Langedijk in het weerstation in zijn tuin aan de Morgenzonweg in Winterswijk een temperatuur mat van -27,4 graden: tot vandaag de dag nog altijd de laagste temperatuur ooit gemeten in Nederland. Het historische moment uit 1942 is nu in brons gegoten.
Langedijk was een markante Winterswijker. Het sportieve 'hoofd' van School C in het centrum van Winterswijk ging hoofdzakelijk op de fiets, weer of geen weer, met in de winter altijd een ijsmuts op het hoofd. Hij was ook amateur-meteoroloog voor het kNMI - destijds nog met een kleine k.
Langedijk werd in de nacht van 26 op 27 januari 1942 wakker, omdat de wekker op het nachtkastje niet meer liep: de olie bleek bevroren. Hij stond op en pakte zich dik in, waarna hij de tuin inliep naar zijn weerstation. Bij het aanraken van het kijkglaasje zat de wijsvinger direct vast, als gevolg van de strenge vorst. Het vroor als nooit tevoren, -27,4 graden, nog altijd het kouderecord in Nederland.

Winterswijkse Uitdaging

Die -27,4 graden in Winterswijk komt sindsdien elke strenge winter weer voorbij, met de centrale vraag: wordt het kouderecord gebroken? Winterswijker Wim Ruesink wilde graag een tastbare herinnering aan 1942, maar dan zou hij een stichting moeten oprichten. "Met nog meer rompslomp erbij, zoals een bankrekeningnummer, en daar had ik geen zin in", zegt Ruesink, die echter in contact kwam met Harrie Garritsen van de Winterswijkse Uitdaging. "Het kon wel onder de vlag van die stichting en dat is natuurlijk prachtig."
De initiatiefnemers legden het idee voor een bronzen beeld met de naam Kouderecord WINTERswijk voor aan kunstenaar Jan te Kulve uit Eibergen. "Jan heeft heel goed begrepen wat we wilden en het is echt een mooi beeld geworden, met Jaap Langendijk en zijn vinger bij het weerstation", zegt Ruesink.
Jan te Kulve en zijn zoon gieten het brons.
Jan te Kulve en zijn zoon gieten het brons. © Wim Ruesink
Het beeld krijgt geen plek in de tuin van de voormalige woning van Langendijk, maar komt op een zichtbare plek bij de nieuwe en inmiddels landelijk bekende ijsbaan in Winterswijk, waar dankzij een innovatieve techniek al na één nachtje vorst geschaatst kan worden. De 'bronzen meteoroloog' wordt donderdag, precies tachtig jaar na dato, onthuld door burgemeester Joris Bengevoord van Winterswijk.