Gelderland
Protest tegen de coronaregels: waarom mag het ene wel, maar het andere niet?
NIJMEGEN - De ene na de andere actie van theaters en musea viel vandaag weg, omdat gemeenten dreigden met ingrijpen (of echt ingrepen). Maar vanavond zijn op negen plekken in de provincie lichtjesoptochten tegen de coronaregels, en bij zulke acties werd tot nu toe niet ingegrepen. Hoe zit dat? Omroep Gelderland vroeg het aan Rian de Jong, universitair docent Staatsrecht aan de Radboud Universiteit in Nijmegen.
Een lichtjesoptocht mag wel, maar een actie in het theater niet. Hoe zit dat?
"Demonstreren is een grondrecht. Dat wordt heel belangrijk gevonden dat je je mening kunt uiten. De acties van vanavond zijn minder omstreden: het past in beginsel binnen de coronamaatregelen, als men een beetje de gedragsregels in acht neemt. De acties van afgelopen zaterdag (in de horeca, red.) en in de theaters vandaag gaan veel meer in tegen de wet: die instellingen zijn expliciet gesloten in verband met de volksgezondheid. En daarom is er meer reden om die manifestaties te verbieden dan die op straat.
Daar komt nog bij dat je ook meer moeite moet doen om ze als demonstratie aan te merken. Wat is een demonstratie? Met z'n allen in een optocht en leuzen scanderen tegen coronabeleid: dan is het helder dat je je mening verkondigt. Ben je daar ook mee bezig op het moment dat je demonstratief in theaters aan het knippen slaat? Dat kan je wel onderbouwen, maar het is wel een moeilijker verhaal. Je kan dit best aanmerken als demonstratie, als een collectief protest. Maar dat betekent nog niet dat het altijd is toegestaan. Het kan dus, in het geval van de theaters en afgelopen zaterdag ook de horeca, dat burgemeesters wat hardere argumenten hebben om te zeggen: dit is gelet op de volksgezondheid en de maatregelen die we daarvoor hebben, niet toegestaan."
Maar bij protesten tegen de coronaregels worden de coronaregels ook niet altijd in acht genomen.
"Dat is waar, en dat is ook verschillende keren reden geweest om in te grijpen en de demonstratie te beëindigen. Het verschilt van gemeente tot gemeente hoe ze hierover beslissen. Het hangt af van de situatie en de handhavingscapaciteit. Als het beëindigd wordt: kan dat op een veilige manier gebeuren? Wat is het gevolg? Hebben we daar genoeg mensen voor? Hoe is de algehele sfeer? Dat kan allemaal meespelen in de beslissing om het zo te laten, of om te zeggen: nu moeten we er toch echt een einde aan maken en optreden."
Maar het grote verschil zit hem dus in het feit dat het ene op straat is en het ander in ruimtes die nu gesloten moeten zijn. Kunnen burgemeesters daar dan, in het kader van het recht op demonstreren, niet toch een uitzondering voor maken?
"Dat kan. Dat hebben burgemeesters afgelopen zaterdag ook gedaan. Wat precies de overwegingen zijn om dat vandaag niet te doen, is een goede vraag om aan de betreffende burgemeesters te stellen. Het kan zijn dat ze het zaterdag eenmalig wilden toestaan, ook al omdat de premier er al op gehint had (tijdens de persconferentie van 14 januari zei Rutte dat het demonstratierecht ook geldt voor sectoren zoals de horeca, red.). En dat burgemeesters na die acties van de horeca denken: dat was eens maar daarna is het ook over.
Het kan zijn dat in theaters een groter besmettingsrisico is, omdat er meer mensen binnengelaten worden? Als ik het goed begrepen heb, wilde men daar toch de anderhalve meter aanhouden en met een QR-code werken. Dan zie ik niet waarom je uit oogpunt van de volksgezondheid nu harder moet optreden dan afgelopen zaterdag. Ik kan me wel voorstellen dat men geen verdere precedentwerking wil. Het is alleen een beetje ongelukkig dat dat pas een dag van tevoren werd gecommuniceerd."
