Na de skippyballen gaan boeren nu met waterslangen droogte te lijf

Gedurende twee maanden pompen boeren water op hun land. Dat doen ze met grote blauwe slangen die in de weilanden liggen. Druppelsgewijs, dus in een heel langzaam tempo, loopt het water de weilanden op. Hierdoor heeft het water alle tijd om te infiltreren in de bodem.

Het water dat ze daarvoor gebruiken komt uit sloten en beken die in de buurt van de weilanden liggen. Normaalgesproken zou het teveel aan water afgevoerd worden naar de grote rivieren. Nu komt dat overtollige water op de boerengronden en dat betekent dat ze een grondwatervoorraad opbouwen voor droge tijden.

Uit de proef van vorig jaar blijkt dat de maatregel een positief effect heeft op het grondwaterpeil. En dat heeft weer positieve gevolgen voor zowel de agrariër als het omliggende landschap. "We hadden vorig jaar weliswaar niet echt een droog jaar, maar we zien dat het grondwaterpeil stijgt. Soms tot wel 25 à 30 centimeter. Daarom breiden we de proef nu uit naar meer weilanden en meer boeren", vertelt Peter Schrijver van Waterschap Rijn en IJssel. Uiteindelijk moet er dan een buffer ontstaan in het watersysteem dat ervoor zorgt dat de boeren pas later last krijgen als er een extreem droge zomer volgt.

Agrariër Jelger Zielhorst is één van de deelnemers: "Ik ben positief over deze proef. Als je kijkt naar de resultaten van vorig jaar, dan is dit mogelijk wel iets waar wij als agrariër, maar ook de natuur en de rest van het gebied baat bij kan hebben."

Water vasthouden en zorgen dat tijdens de maanden dat er veel regen valt iedere druppel de grond in gaat, is één maatregel. Maar er wordt ook naar andere manieren gekeken om de droogte het hoofd te bieden.

We hebben boeren al vaker horen klagen dat de maisplant het niet zo goed doet in droge periodes. De plant verdroogt. Mais dient als voedsel voor de koeien en dus hebben de koeien minder eten. Bij proefboerderij De Marke in Hengelo - een onderzoekslocatie van de Wageningen Universiteit - wordt nu gekeken of er buiten het maisseizoen om andere gewassen geteeld kunnen worden die ook als koeienvoedsel kunnen dienen.

"We hebben hier een proefperceel met allemaal kleinere veldjes met grassen en wintergewassen. En de bedoeling is dat ik met dit proefveld ga onderzoeken of je buiten het normale groeiseizoen toch nog een gewas kunt oogsten", legt onderzoeker Gerjan Hilhorst uit. Hilhorst richt zich nu met name op winterrogge.

De grond wordt gedurende de wintermaanden niet gebruikt en dus lijkt het een makkelijke oplossing om met andere gewassen extra voedsel voor de koeien te verbouwen. Maar zo simpel is het niet. Als je in de periode voor de mais bijvoorbeeld rogge teelt, dan heeft dat ook effect op de maisteelt die later volgt: "Als het voorgewas al heel veel water onttrokken heeft, dan heeft het hoofdgewas daar last van", legt Hilhorst uit.

"Daarnaast heeft rogge veel minder eiwitten. Dus moet er goed gekeken worden hoe je ervoor kunt zorgen dat een koe toch voldoende melk produceert en dat die melk ook aan de kwaliteitseisen voldoen." Een hele puzzel dus: "Je ziet dat boeren zich aan het wapenen zijn tegen de droogte. Iedereen is bezig met een zoektocht. En dit proefveld zou mogelijk één van de maatregelen kunnen zijn die boeren op termijn nemen." De proef duurt drie jaar.

Eind vorig jaar trok Waterschap Rijn en IJssel 5,5 miljoen euro uit voor droogtemaatregelen. Onder de noemer 'Elke druppel de grond in' zijn er inmiddels verschillende projecten. Zo zijn er sinds 2018 al ongeveer 140 droogtestuwen en meer dan 150 duikerafsluiters (skippyballen) geplaatst. De verwachting is dat dit de komende jaren gaat oplopen naar 250 stuwen en 400 skippyballen. Daarnaast zijn watergangen verondiept om zo het grondwater aan te vullen. 'Elke druppel de grond in' loopt tot en met 2027.