Gelderland

'We nemen een groot risico', deskundigen waken voor te veel optimisme na versoepelingen

Deskundigen waken voor optimisme rond versoepelingen.
Deskundigen waken voor optimisme rond versoepelingen. © archief Omroep Gelderland
ARNHEM - Ondanks de alsmaar oplopende aantallen coronabesmettingen, nemen we vanaf vandaag langzaam een beetje afscheid van de lockdown. Maar is dit echt het begin van het einde van de coronacrisis of lopen we door de opgebouwde frustratie in het land toch een beetje te hard van stapel? We vroegen het aan drie Gelderse deskundigen.
Dat de inmiddels dominante omikronvariant minder ziekmakend is dan de eerder varianten, twijfelt niemand meer aan. Maar dat we ons geen zorgen meer hoeven te maken en alles vanaf nu los kunnen laten is een illusie, blijkt uit een rondje langs de wetenschappelijke velden in Gelderland.

Versoepelingen: verstandig of niet?

Arts-microbioloog en OMT-lid Andreas Voss is helder over de versoepelingen: "Ik denk dat loslaten van de maatregelen in ieder geval zal leiden tot snel stijgende getallen, maar we moeten door de pijn heen en het zou moeten kunnen als je kijkt naar de ic-capaciteit. Maar dat besluit neem je wel met een bepaald risico en consequenties voor de maatschappij."
Ook Alma Tostmann, epidemioloog in het Radboudumc, vindt het gepast om te versoepelen. "De reden dat de lockdown is ingesteld, is omdat toen zorg enorm onder druk stond en de berekeningen er op dat moment ongunstig uitzagen en we ruimte wilden creëren in de zorg en tijd wilden kopen. Dat waren de doelen. Die zijn nu behaald dus een lockdown is niet meer nodig."
Hoogleraar immunologie aan de Wageningen University and Research, Huub Savelkoul, is voorzichtiger. "Ik denk dat we een groot risico nemen. Als je pech hebt, heb je over twee weken een enorme piek en vervolgens ook in de ziekenhuizen en wat doe je dan? Ga je de versoepelingen dan weer terugdraaien, dan krijg je nog meer weerstand." Savelkoul zou liever een paar weken afwachten. "Better safe then sorry, maar misschien zie ik het te somber en heb ik over een paar weken magistraal ongelijk."

Gevolgen van de versoepelingen

De vlag kan dus zeker nog niet uit. "Het kan alsnog impact hebben op de gewone zorg, niet alleen in de ziekenhuizen maar bijvoorbeeld ook bij huisartsen en de ouderenzorg", zegt Voss. "En het zou tot een stuk ontwrichting van de maatschappij kunnen leiden door hoog ziekteverzuim."
Precies dat schrikbeeld is iets waar zijn collega wetenschapper Savelkoul bang voor is. "In het AMC ziekenhuis in Amsterdam is het ziekteverzuim onder verplegend personeel nu 25 procent. Je kunt dan wel zeggen dat we genoeg ic-bedden hebben, maar de mensen komen vooral op de verpleegafdelingen terecht en juist daar heb je straks een kwart minder personeel."
Grootste zorg is dat mensen gaan denken: ik hoef mij geen zorgen te maken
De immunoloog gaat verder: "Het grote gevaar van versoepelingen is dat iedereen kan gaan denken: 'oké, we hebben het gehad, het ergste leed is geleden, we gaan los'."
Ook Tostmann vreest voor zo'n scenario. "Mijn grootste zorg is dat mensen het concept dat omikron minder ziekmakend is, lijken te interpreteren als: ik hoef mij geen zorgen te maken. Dat is niet zo. Relatief gezien komen er minder mensen in het ziekenhuis maar dat zijn er nog steeds niet nul. De zorg is meer dan alleen de ic. Als er een grote toestroom komt op de verpleegafdelingen hoeft niet per se het hele land dicht, maar kan het de zorg nog behoorlijk ontregelen. Dat wordt een beetje vergeten."
Daarbij, zegt OMT-lid Voss, dat 'dezelfde mensen die nu heel hard roepen dat er dingen moeten mogen die niet worden afgesproken, straks alsnog verwachten bij ziekte zonder vertraging geholpen te worden, terwijl er nu al belangrijke behandelingen en operaties worden uitgesteld'.

Vergelijkingen met het buitenland

Dat er versoepelingen door het OMT zijn geadviseerd heeft volgens Voss overigens niet per se te maken met de druk vanuit de maatschappij of het beleid in de ons omringende landen. "De problemen en de last die mensen ondervinden van deze pandemie zijn voor iedereen overduidelijk. Meer kennis over de gevolgen van een infectie met omikron is hier het meest belangrijkste punt en zelfs nu is veel nog niet duidelijk. Als ze in die andere landen grote risico's nemen, hoeft dat niet te betekenen dat het ook voor Nederland het beste besluite zou zijn."
De situatie tussen landen is nooit echt vergelijkbaar, meent Voss. "Denk dan bij voorbeeld aan de structuur van de zorg, het aantal ziekenhuizen- en ic-bedden, de kwaliteit van de zorg die men verwacht, de tijd waarin je geholpen wil worden, het moment waarop omikron binnenkwam, of het aantal mensen dat gevaccineerd of geboosterd zijn is en dan heb je nog het naleven van de afgesproken maatregelen. Landen moeten van elkaars ervaringen leren, maar kunnen meestal niet met allen op hetzelfde moment het zelfde beleid voeren."