Gelderse Vallei

'Nog even de tanden op elkaar', volgens deze hoogleraar gloort er hoop in coronacrisis

Dinsdag was er een lawaaiprotest in Barneveld.
Dinsdag was er een lawaaiprotest in Barneveld. © ANP
WAGENINGEN - Kunnen we versoepelen of niet? Dat is de vraag die premier Rutte vrijdag in een persconferentie zal beantwoorden. Waar de horeca en de middenstand hoopt op een heropening, is de verwachting niet dat er nu al versoepeld wordt. Zeker niet nu de omikron-besmettingsgolf richting een torenhoge piek klimt. Volgens hoogleraar immunologie aan de Wageningen University en Research (WUR), Huub Savelkoul, moeten we nog heel even geduld hebben, maar gloort er daarna hoop: "Even de tanden op elkaar nog."
Shoppende Nederlanders in Duitsland en België. Het is een beeld waar veel ondernemers in Gelderland de afgelopen weken met knagende pijn aan hun ogen naar hebben gekeken. De weerstand tegen de lockdown in Nederland groeit, maar het zou niet verstandig zijn om nu al te versoepelen, meent immunoloog Savelkoul.
"Ik verwacht dat de aantallen besmettingen nog toe gaan nemen, maar we naderen de piek. Die zal vrij smal zijn." En omdat we met zo'n steile piek te maken hebben, zullen we het ook heel goed merken als we over de piek heen zijn. "Binnen afzienbare tijd, misschien een paar weken, is de verwachting dat we een heel forse daling moeten gaan zien."

Weken van de waarheid zijn aangebroken

Het is misschien niet de boodschap waar we vrijdag op zitten te wachten, maar na bijna twee jaar coronacrisis is het volgens Savelkoul nu echt nog maar heel even volhouden. Dat heeft alles te maken met wat er in de ziekenhuizen gebeurt. "Ik denk dat de komende twee weken ons heel veel duidelijkheid zullen geven over hoe we ervoor staan."
Omikron maakt minder ziek en speelt zich qua klachten vooral af in de bovenste luchtwegen, maar met dagelijks tienduizenden besmettingen kan een klein percentage dat toch ziek wordt van omikron alsnog een grote toestroom betekenen in de ziekenhuizen. "Daarom kun je die maatregelen niet nu al loslaten."
De immunoloog aan de WUR volgt deze dagen en de komende anderhalve week dan ook met meer dan gemiddelde interesse het aantal ziekenhuisopnames. Volgens eerdere berekeningen van het RIVM zou de omikron-golf voor eind januari in een ziekenhuisbezetting van rond de 2400 patiënten kunnen resulteren, van wie ruim 600 op de ic (bij de huidige maatregelen). "Het is nu dus verstandig om een pas op de plaats te maken en de ziekenhuisopnames niet verder te laten stijgen."

Besluit over versoepelingen kan over twee weken

Maar wanneer kunnen we dan wel versoepelen? "Er speelt nu heel veel door elkaar heen: een heel groot aantal infecties en we hadden een trage start met de boostercampagne. Daarbij weten we ook nog niet precies wat het voor de ziekenhuisopnames betekent. Over twee weken hebben we een beter beeld, dan kun je een besluit nemen over versoepelingen", verwacht Savelkoul. "We moeten nog even volhouden dus, even de tanden op elkaar. Dan heb je vaste grond om de maatregelen los te laten."
Omikron kan het probleem van het virus gaan oplossen
Nog even doorbijten dus. Dat klinkt als iets dat we vaker hebben gehoord, maar het kan dit keer wel degelijk iets moois opleveren. Is de omikron-variant dan bijvoorbeeld ons ticket uit de pandemie, zoals wel vaker werd gesuggereerd?
Volgens de Wageningse immunoloog zit daar best een kern van waarheid in. "Het virus is momenteel heel infectueus, heel veel mensen raken besmet, de immuunrespons wordt aangezet en dan komt de kudde-immuniteit weer om de hoek kijken. Dus deze variant zou dus wel eens het virus kunnen zijn dat zelf het probleem van het virus gaat oplossen."

Eerder versoepelen te riskant

Met een almaar toenemende beschermingsgraad, door vaccinaties, de booster en natuurlijke infecties, is het misschien verleidelijk om toch al eerder te versoepelen. Savelkoul vindt dat niet verstandig. "Als we te snel open gaan, te snel versoepelen, dan betalen we daar zeker de prijs voor. We hebben dat in het verleden ook al vaker gezien. Als het virus niet ver genoeg is weggedrukt, dan speelt het toch weer snel op. Je moet het reproductiegetal zoveel mogelijk naar beneden duwen, want dan creëer je tijd om bij versoepelingen te kijken of je een nieuwe uitbraak krijgt."
Daarnaast hamert de hoogleraar op de handhaving van de basismaatregelen. "Bij grote drukte mondkapjes blijven dragen, zowel binnen als buiten, ventileren, afstand houden en vaak je handen wassen. Ook als we gaan versoepelen. Dat zal ook de verspreiding van besmettelijke nieuwe virusvarianten vertragen, waardoor je beleid kan ontwikkelen van het snel beheersen van kleine uitbraken."