Achterhoek / Stedendriehoek

Is de Noordtak een 'spookgedrocht' of kans voor de Achterhoek?

HEELWEG - Wordt de Betuweroute via de Noordtak - dwars door de Achterhoek - doorgetrokken richting Twente en Duitsland? Als dat het geval zou zijn, splijt de spoorlijn voor goederenvervoer de dorpen in de Achterhoek. "De Noordtak is een spookgedrocht dat boven de Achterhoek hangt", zegt Paul Wallerbos, raadslid in Oost Gelre.
De Tweede Kamer heeft een motie van CDA, VVD en D66 aangenomen om de haalbaarheid van de Noordtak te onderzoeken. Een spoorlijn voor goederenvervoer via Zevenaar langs het tracé van de N18 richting Twente en Duitsland, daar waar de treinwagons nu via de zogenaamde IJssellijn gaan.
De keuze voor een eventuele Noordtak is tweeledig; het goederenvervoer neemt gestaag toe én in de Achterhoek hebben veel minder mensen last van de goederentreinen dan langs de huidige IJssellijn via Rheden en Zutphen. Bovendien willen gemeenten, om de woningnood te verkleinen, huizen bouwen langs de spoorlijn. Zodat inwoners dicht bij een station wonen en sneller de trein nemen in plaats van de auto.

'Noordtak levert ons niets op'

"Er is een sterke lobby vanuit Twente op gang gekomen om de Noordtak door de Achterhoek te realiseren, geleid door het havenbedrijf in Rotterdam", zegt Wallerbos. "De Noordtak levert ons niets op, alleen overlast en de isolatie van leefgemeenschappen. En dat voor een paar treinen per dag."
Carmen Klein Goldewijk van Heelwegs Belang wijst op het doembeeld voor de leefgemeenschap in Heelweg. "We hebben Heelweg-West en Heelweg-Oost en de spoorlijn komt er tussen te liggen", zegt Klein Goldewijk. "In Oost hebben we het buurtschapshuis waar het verenigingsleven plaats heeft, zoals de zang, het jeugdhonk en de toneelvereniging. In West staat de basisschool, waar alle kinderen in de omgeving naartoe gaan. De spoorlijn maakt beide kernen niet meer zo goed bereikbaar en dat heeft enorme gevolgen voor de leefbaarheid."
Bekijk hier wat hoe de Noordtak door de Achterhoek zou moeten lopen:
Is de Noordtak een 'spookgedrocht of kans' voor de Achterhoek?

Regio Achterhoek

Wallerbos was acht jaar geleden al betrokken bij het destijds succesvolle protest tegen de Noordtak, die dus in de herkansing gaat. "Tot mijn verbazing las ik in een Twentse krant over de motie in de Tweede Kamer", zegt de inwoner van Groenlo, die op vragen in de Achterhoekraad geen duidelijk antwoord kreeg. Er zouden geen nieuwe ontwikkelingen zijn en de Regio Achterhoek was tegen de Noordtak.
"De Regio Achterhoek zou achter het stuur zitten, maar ik heb sterke twijfels bij de lobby vanuit de Achterhoek met betrekking tot de Noordtak", zegt Wallerbos. "Ik wil dat Mark Boumans, de burgemeester van Doetinchem en voorzitter van de Achterhoekraad, in Den Haag een stevig tegengeluid laat horen. Zijn eigen VVD heeft nota bene de motie mede ingediend."
De belangenverenigingen in de Achterhoek trekken samen op om een vuist te maken tegen de eventuele realisatie van de Noordtak. "We komen binnenkort bij elkaar om samen een blok te vormen", zegt Klein Goldewijk. "We willen in Den Haag laten horen dat dit niet hetgeen is wat we willen."
Wallerbos vreest dat er een begin is gemaakt met de realisatie van de Noordtak: "De ambtelijke trein is in gang gezet en die is moeilijk te stoppen. VVD en CDA zien de Noordtak als wisselgeld voor een tweebaans N18, maar als je Den Haag een vinger geeft ben je een hand kwijt. En dan wordt ons Achterhoekse landschap gesplitst door een vreselijk spoorlijn."

'Misschien ook een kans'

Voorzitter Leendert Stutvoet van Rona, de belangenorganisatie voor mensen die in Nederland langs een spoorlijn wonen, heeft begrip voor de weerstand in de Achterhoek. "Maar ga niet in verzet, probeer mee te praten en er dingen voor terug te krijgen, zoals een tunnel of een goede treinverbinding voor personenvervoer", zegt Stutvoet.
"Ik begrijp heel goed dat de mensen in de Achterhoek niet op de Noordtak zitten te wachten, maar behalve een bedreiging is het misschien ook een kans. Oftewel: wat kun je er voor terugkrijgen? Als ik in het regionale bestuur zou zitten, zou ik nu zelf een tracé gaan bedenken. De bestuurders hebben lang zitten slapen, het wordt tijd dat ze wakker worden."
Stutvoet schuift namens Rona aan tijdens gesprekken met de minister en belanghebbende partijen, met de toekomstvisie voor personen- en goederenvervoer over het spoor in 2040 als uitgangspunt. "Dit onderzoek kan voor de Achterhoek geen verrassing zijn", zegt Stutvoet, die er zijn aantekeningen bij pakt. "Frank van Setten (vicevoorzitter thematafel mobiliteit en bereikbaarheid van de Regio Achterhoek, red.) zat er als vertegenwoordiger van de Achterhoek bij."

Moed

De voorzitter van Rona is een voorstander van de Noordtak: "In de Achterhoek wonen namelijk nog geen tiende van het aantal mensen langs het spoor als nu langs de IJssellijn het geval is. Deze besluitvorming is twintig jaar voor ons uitgeschoven en nu hebben we de mogelijkheid het openbaar vervoer op het spoor te verbeteren. Het vergt moed van bestuurders om zich uit te spreken, ik zou zeggen: neem je verantwoordelijkheid."
Staat hij nu nog lijnrecht tegenover de inwoners in de Achterhoek, het zou heel goed kunnen dat Stutvoet namens de Rona in de toekomst de belangen van diezelfde Achterhoekers gaat behartigen. "Dat klopt, deze situatie hebben we in Brabant ook meegemaakt", zegt Stutvoet. "Ik ga ook heel graag het gesprek aan met de belangengroeperingen in de Achterhoek om hun wensen te horen en ze mee te nemen in het proces. De protesten zijn wapengekletter voor de bühne, laten we het in één keer goed doen met zijn allen."
Desalniettemin is Stutvoet ook realistisch: "De Noordtak kost 2 tot 2,5 miljard euro, het zal nog een heel proces worden."