Rivierengebied / Rijk van Nijmegen

Branden en bommen: de 'vuurwerktraditie' aan de Waal bestaat al lang

Brandende aanhangwagens zijn een bekend gezicht in de Betuwe rond de jaarwisseling.
Brandende aanhangwagens zijn een bekend gezicht in de Betuwe rond de jaarwisseling. © Bart Meesters/Meesters Multi Media
POEDEROIJEN - Het zou een bizarre 'traditie' zijn in de dorpen aan beide zijdes van de Waal. Ieder jaar hebben inwoners rond de jaarwisseling last van brandende auto's, caravans en vuurwerkbommen. In hoeverre kunnen we spreken van een traditie? Daarvoor blikken we terug op de afgelopen jaren.
De mensen in Poederoijen zijn er wel klaar mee, al die branden in de aanloop naar de jaarwisseling. Op een en dezelfde kruising staan de afgelopen periode autobanden, pallets, een caravan, een veewagen en een aanhangwagen in brand. Omwonenden zijn bang om aangifte te doen, omdat ze vrezen dat ook hun vierwieler een doelwit voor naburige pyromanen wordt.

Politie neemt maatregelen

Niet alleen in Poederoijen is het raak. In het nabijgelegen Bruchem stond op kerstavond een caravan in lichterlaaie. De kampeerwagen was gevuld met autobanden. Diezelfde avond waren er ook brandjes in Brakel en Poederoijen. Ook aan de andere kant van de Waal, in Waardenburg, houden de autoriteiten rekening met vandalisme. De politie zet drones in om te speuren naar potentiële brandstapels. Ook zijn er dertig waarschuwingsbrieven uitgestuurd naar inwoners die eerder gezien zijn bij incidenten in Waardenburg. Sommigen krijgen van de gemeente een dwangsom van 5000 euro, die ze moeten betalen als ze weer de fout in gaan.
In 2019 kwam de gemeente Zaltbommel ook al in actie om de overlast tegen te gaan. Toen probeerden ze dat met georganiseerde tentfeesten, maar dat is nu niet mogelijk vanwege het coronavirus.

Duizenden euro's schade

Wie een duik neemt in het archief van Omroep Gelderland, verdrinkt in de berichten over brandincidenten rond Oud & Nieuw van de afgelopen jaren. Opvallend vaak zitten daar namen van dorpen in de Betuwe tussen. Naast de eerder genoemde plaatsen komen onder meer Zuilichem, Alem, Tuil, Hellouw, Varik, Ophemert, Aalst, Gameren, Haaften, Tiel, IJzendoorn, Opijnen, Beesd en Geldermalsen voor. Enkele nieuwsfeiten vallen op.
De gemeente West Betuwe meldt dat er tijdens de afgelopen oudejaarsavond voor ruim 70.000 euro schade is veroorzaakt. In Hedel ging een met vuurwerk en autobanden gevulde paardentrailer in vlammen op. De ME greep in. Dat deden ze ook in Waardenburg en Tiel.
In 2019 was er in Waardenburg voor ruim 100.000 euro schade door brand. In dat zelfde jaar werd in Brakel een 'rijdende bom' aangetroffen op oudejaarsavond: een verlaten auto vol autobanden en jerrycans met brandbare vloeistof. De hulpdiensten hebben voorkomen dat het voertuig in brand ging. In Alem is diezelfde avond een gloednieuwe Mercedes in brand gestoken. Een man uit Waardenburg stak in Opijnen een vuurwerkbom af. De explosie beschadigde twee huizen en een cafetaria. In Tuil werd een nieuw wegdek vernield door een brandstapel van autobranden. Dit zorgde voor 15.000 euro schade.

Vuurwerkbom

In 2018 kregen hulpdiensten in Gelderland-Zuid zelfs te maken met dertien branden in één nacht. Dat was van 28 op 29 december. In dat jaar raakte een man in Zuilichem gewond omdat hij een brand, door vuurwerk, in zijn auto probeerde te blussen. In Hedel werd een vuurwerkbom in de achtertuin van een woning gegooid. Een tuinset vloog hierbij in brand. Overal in de Betuwe zijn dat jaar autobanden in brand gestoken.
'Uitzonderlijk gevaarlijk' noemden de hulpdiensten een brand in Waardenburg. Een brandende aanhanger gevuld met tractorbanden rolde van zijn plek en kwam tot stilstand bij een woning. De brandweer kon een overslaande brand voorkomen. Niemand in de buurt wilde destijds iets zeggen voor de camera van Omroep Gelderland, uit angst om hiermee een doelwit te worden.
Tijdens Oud en Nieuw in 2017 waren er tientallen branden in Brakel alleen. In dat jaar waren er 21,1 incidenten per 10.000 inwoners in het hele Rivierengebied. Nergens in Gelderland was dat getal hoger.

Geschiedenis van brandstichting

De lijst met brandende auto's, aanhangwagens, straatmeubilair, banden en andere voorwerpen gaat maar door. Ook is er veel geschreven over schade aan onder meer panden, auto's en wegen door explosies. Een bericht uit 2015 spreekt al van een 'oude traditie die nog niet helemaal is uitgedoofd'. In het bericht staat dat ook in 1981 de gemeenteraad van Neerijnen zich al boog over maatregelen om rellen en autobranden in Waardenburg te voorkomen.
Er is een lange geschiedenis van brandstichting aanwezig in de Betuwe. Gezien de recente gebeurtenissen ziet het er voor de inwoners nog niet naar uit dat er snel een einde komt aan deze 'traditie'.

Zie ook: