Er worden steeds meer ic-verpleegkundigen opgeleid, maar ziekenhuizen juichen nog niet

Zo zijn er sinds maart 2020 in het Radboudumc in Nijmegen 27 mensen gestart met de opleiding tot ic-verpleegkundige. In Arnhem (Rijnstate) gaat het om twaalf mensen en in Harderwijk (St Jansdal) vier. Alle ziekenhuizen bij elkaar opgeteld komt het aantal ic-verpleegkundigen in opleiding uit op minstens 101. Dat is gerekend zonder ziekenhuis Gelderse Vallei in Ede, dat geen inzicht wilde geven in de aantallen.

Aan de andere kant stoppen ic-verpleegkundigen ermee, bijvoorbeeld omdat ze met pensioen gaan, langdurig ziek zijn, of kiezen voor een meer uitdagende baan op de spoedeisende hulp of op de ambulance. In totaal zijn dat er minstens 53, maar ook daar ontbreken cijfers. Het verschil met het aantal mensen in opleiding is echter zo groot, dat wel gesteld kan worden dat er meer instroom is dan uitstroom.

Het Capaciteitsorgaan, dan voor de overheid berekent hoeveel mensen opgeleid moeten worden voor beroepen als ic-verpleegkundige, kwam eerder dit jaar al tot een vergelijkbare conclusie: per saldo waren er tussen eind 2019 en eind 2020 meer mensen werkzaam als ic-verpleegkundige dan daarvoor.

Toch betekent het niet dat ziekenhuizen ten onrechte schreeuwen om meer personeel. Er is al jaren een tekort aan ic-verpleegkundigen en de instroom in de opleiding is bij lange na niet wat het zou moeten zijn om dat tekort in te lopen. Het Capaciteitsorgaan berekende dat er per jaar 775 nieuwe IC-verpleegkundigen opgeleid zouden moeten worden. In 2021 waren het er maar 367. Enerzijds kiezen te weinig mensen voor dit beroep, vanwege bijvoorbeeld de onregelmatige werktijden, anderzijds hebben ziekenhuizen niet altijd genoeg praktijkopleiders om mensen op te leiden, juist vanwege het personeelstekort.

"Op mijn afdeling hebben we al een paar jaar minder bedden beschikbaar dan we zouden willen: 28 in plaats van 30. Dat komt neer op 8 fte verpleegkundigen die je niet hebt", vertelt Anne-Miek Broods, bedrijfsleider van de ic in het Radboudumc. "Het is een zwaar beroep en in de jonge generatie zien we dat mensen het vaker onderschatten. Voor deze generatie is het vaak moeilijker een goede balans te vinden tussen werk en privé."

Maar die extra handjes zijn wel nodig, want de vele coronapatiënten komt bovenop de gebruikelijke zorg. Zijn die extra handjes er niet, dan moeten ziekenhuizen, zoals nu, een heel groot deel van de gewone zorg laten liggen. En die later weer inhalen. "Normaal ga je op de ic uit van een bezetting van 85 procent, dan weet je dat je voldoende bedden beschikbaar hebt voor een acute patiënt."

"Lig je altijd vol, zoals de afgelopen twee jaar, dan moet het personeel ook constant hard werken. Die mensen gaan dat niet volhouden", licht Broods verder toe. "We wachten nu af wat de omikronvariant gaat doen. Maar zelfs als de wereld weer normaal wordt, gaat het dat voor ons niet snel zijn: we moeten nog alle inhaalzorg doen. We zullen nog lange tijd meer vraag naar zorg hebben."