Achterhoek

'Ze voelden geweren in hun rug', konvooi naar Polen was riskant

Rudi ter Heiden.
Rudi ter Heiden. © Omroep Gelderland
APELDOORN - Op 13 december 1981 vertrok er vanuit onze provincie een enorm konvooi met kerstpakketten naar Polen, maar dat was absoluut niet zonder risico. Veertig jaar later haalt Apeldoorner Rudi ter Heiden, die het konvooi begeleidde, herinneringen op.
Na een massale actie op TV reden 120 vrachtwagens naar Polen. En juist op de dag van vertrek greep generaal Jaruzelksi de macht in het Oostblokland. Hij werd daarin gesteund door de toen oppermachtige Sovjet Unie. De noodtoestand werd uitgeroepen, maar het konvooi besloot desondanks toch naar Polen af te reizen.
Rudi ter Heiden uit Apeldoorn begeleidde het konvooi namens de ANWB. "We trokken door Gelderland met duizenden mensen langs de kant van de snelweg en op de viaducten. Op die dag werd ook bekend dat het land in staat van oorlog verkeerde. Geen verkeer meer, geen telefoonverbindingen, praktisch geen radio-uitzendingen. Wij stonden klaar om naar Polen te gaan en we besloten toch af te reizen."
Kijk hier naar het verhaal van Rudi:
'Ze hebben geweren in hun rug gevoeld'

Vast op een autocircuit

Ter Heiden wist dat het een hachelijke onderneming zou worden. "We wisten niet wat ons te wachten stond. Of we gearresteerd zouden worden. Dat hele konvooi is opgesloten geweest op een autocircuit net buiten Poznan. De Poolse regering zat er niet op te wachten. Die wilden niet dat de vrachtwagens door het land zouden rijden. Ze wilden dat militairen alles rond zouden brengen. Toen heeft de leider van de vrachtwagens, een toen bekende cowboy, gezegd: dat laten we niet gebeuren, steek ze dan maar in de fik. Het gemeentebestuur van Poznan en de bisschop bemoeiden zich ermee en toen kregen we toch toestemming om uit te rijden."

Doodsangsten uitgestaan

Een Pools contact van Ter Heiden hielp daarbij. "Een vaste begeleider van de Poolse Automobielclub had ik in kunnen lichten en die is vanuit Warschau naar de grens gereden en stond klaar om ons verder te begeleiden en adviseren. We hebben ook wat pakketten in het busje van de politie geladen om ook daar de plooien glad gestreken. Maar de vrachtwagens zijn daarna uitgezwermd over het hele land. En sommige chauffeurs hebben doodsangsten uitgestaan. Die hebben geweren in hun rug gevoeld. En ze zaten bijna tegen de loop van een tank aan."
Rudi ter Heiden met voor zich een Poolse krant uit 1981
Rudi ter Heiden met voor zich een Poolse krant uit 1981 © Omroep Gelderland
Rudi ter Heiden nam ook het initiatief om deze bijzondere gebeurtenis te herdenken. "Ik heb in juli een brief geschreven aan de Poolse ambassadeur in Den Haag en zij wilden veertig, vijftig mensen uitnodigen op 13 december. Ik ben op zoek gegaan naar die mensen, maar door corona kon het helaas niet goedgaan. Afgelopen woensdag heb ik daar wel een presentatie mogen houden met beelden die ik toen heb gemaakt. Maar zo gauw het kan, houden ze die bijeenkomst alsnog."