Achterhoek / Achterhoek

Man die Achterhoek een naam gaf, krijgt na 350 jaar een eigen beeld

Kunstenaar Anton ter Braak (l) en initiatiefnemer Arend Heideman voor het beeld van Willem Sluiter.
Kunstenaar Anton ter Braak (l) en initiatiefnemer Arend Heideman voor het beeld van Willem Sluiter. © Omroep Gelderland
NEEDE - De Achterhoekse dichter en dominee Willem Sluiter krijgt een eigen beeld. Sluiter gaf in de 17e eeuw in een van zijn gedichten het oostelijke deel van onze provincie de naam 'Achterhoek'. Kunstenaar Anton ter Braak uit Neede maakt het bronzen borstbeeld van Sluiter.
"Het is kijken, kijken. Alleen maar kijken", zegt Ter Braak. De beeldend kunstenaar heeft de opdracht gekregen om een bronzen beeld van de dichter des Achterhoeks te maken. Maar veel foto's heeft hij niet tot zijn beschikking: "Ik heb slechts één portret van hem. Dat is het portret dat we allemaal kennen. Dat maakt het voor mij lastig, maar aan de andere kant is het ook makkelijk, want ik kan me alleen maar beperken tot dit portret."
Het portret van Willem Sluiter.
Het portret van Willem Sluiter. © Arend Heideman
"Een scherpe neus, een pruimenmondje en natuurlijk die haren hè? Dat is zo opvallend." Ter Braak moet van een portret op een plat vlak een driedimensionaal beeld maken. "Dat is niet altijd makkelijk, dat is een uitdaging. Daarom vind ik dit ook een geweldige opdracht."
Bekijk in de video hoe de kunstenaar te werk gaat. De tekst gaat daaronder verder.
Borstbeeld van Achterhoekse dichter in de maak
Ter Braak is nu nog bezig met klei. Met een mesje en zijn vingers probeert hij de gelijkenis te krijgen: "De ogen, die zijn het moeilijkste. Die zijn de ziel van de persoon. Zo kijkt hij de wereld in, zo heeft hij ook de Achterhoek verkend", zegt Ter Braak.

Geboortedorp Neede

Arend Heideman is één van de drijvende krachten achter de komst van het beeld. "Je hebt niet stilgezeten", zegt hij als hij bij Anton binnenkomt. "Je bent weer echt een stuk verder dan twee weken geleden."
Heideman is zeer tevreden met de vorderingen en kan niet wachten totdat Sluiter eindelijk zijn eigen kunstwerk in Neede heeft: "We hebben een paar jaar geleden gevierd dat het 350 jaar geleden was dat hij de naam 'Achterhoek' aan deze streek heeft gegeven. En het gekke is dat er in zijn geboorteplaats Neede helemaal geen beeld is. Daar komt nu verandering in."
Wie was Willem Sluiter? Willem Sluiter werd geboren in 1627 aan de Nieuwstraat in Neede, tegenover de Oude Kerk. Hij werd later dominee in Eibergen. "Hij was meer stichter dan dichter, zo zei hij zelf", legt Heideman uit. "Sluiter had ontdekt dat het gesproken woord niet zo lang onthouden werd door de kerkgangers en daarom gebruikte hij de dichtvorm en muziek om mensen de boodschap langer te laten onthouden." Sluiter overleed in 1673 in Zwolle. Daar ligt hij ook begraven.
Het gedicht waarin Sluiter voor het eerst de Achterhoek benoemt, werd gepubliceerd in 1668: "Waer iemant duisent vreugden soek; Mijn vreugt is in dees' achter-hoek". Volgens Heideman doelde Sluiter destijds op de geloofsgemeenschap in Eibergen. Pas veel later werd het oostelijk deel van Gelderland de Achterhoek genoemd.
Waer iemant duisent vreugden soek; Mijn vreugt is in dees' achter-hoek
Willem Sluiter had als bijnaam de kleine leeuwerik. Hij dichtte namelijk over het vogeltje. In Neede staat de Leeuwerikschool, een school voor speciaal onderwijs. De leerlingen van deze school gaan de komende tijd iets bijzonders doen. "Wij hebben het gevoel dat de kinderen van deze school bij andere projecten in een wat lastigere positie zitten. Daarom gaan ze de komende tijd met kunstenaar Ter Braak, met een dichter en met een muzikant aan de slag rondom dit thema", vertelt Heideman.
De leerlingen van de Leeuwerikschool spelen een belangrijke rol tijdens de onthulling van het beeld
De leerlingen van de Leeuwerikschool spelen een belangrijke rol tijdens de onthulling van het beeld © Arend Heideman
Op 22 maart wordt het beeld onthuld. Anton ter Braak heeft de tijd ook nog nodig om zijn beeld af te krijgen. "Ik ben nu bezig in klei en zit in de laatste fase. Dus dat betekent dat ik moet letten op de details: de ogen, de neusgaten, het snorretje. Daarna moet ik een mal maken en maak ik hem in was. En het eindresultaat wordt uiteindelijk in brons gegoten."
Ridders van Gelre is het geschiedenisplatform van Omroep Gelderland. We brengen het laatste nieuws over de Gelderse historie en organiseren elke zaterdagochtend een exclusieve rondleiding voor onze volgers op bijzondere locaties. En heb je het stripboek Ridders van Gelre en Ons Verloren Hertogdom al in de boekenkast? Volg ons op: Facebook, Instagram, Twitter, Televisie, Radio, YouTube en Web.

Zie ook: