Renneke maakte verkrachting en huiselijk geweld mee en schildert daar nu over

Als 18-jarig meisje kwam ze van de middelbare school, herinnert Renneke zich. "Ik was zo zenuwachtig geweest voor mijn eindexamen dat mijn moeder had bedacht dat ik nog lekker een jaartje zou reizen." Met een vriendin ging ze op pad, onder meer naar Marokko, maar ook door de Sahara liftend op weg naar 'donker Afrika'. "Dat is toen misgegaan."

De jonge vrouwen kregen van vier mannen een lift over de grens van Marokko naar Algerije. Er was drank en ze bleven bij hen logeren, wat de eerste dag goed ging. "Daarna zat ik nog als laatste met onze gastheer aan tafel. Hij drong aan op een laatste dans voordat hij 25 jaar oud werd. Ik gaf aan dat ik wilde slapen, de rest was al de kamer uit."

Wat volgde was een worsteling waarin hij onder meer een vleesmes trok. Renneke weet nog dat haar bril door de kamer vloog, waarna ze werd verkracht. Ze schreeuwde de rest van het huis wakker, maar anderen waren bang om iets te doen. "Kennelijk had hij ook vrienden bij de politie."

Een half jaar daarna was Renneke nog volledig dichtgeklapt en kon ze er niet over praten. "Ik kon niet functioneren en raakte depressief." Via een zelfhulpgroep voor vrouwen vond zij zichzelf weer terug. "Maar het blijft je leven lang een litteken."

Kunst is een manier om alles wat mensen in hun leven meemaken te verwerken, legt Renneke uit bij haar schilderij in de Rozet in Arnhem. "Bij mij komt dat in elk geval op het doek terecht."

Dit schilderij beeldt volgens haar uit welke rollen en posities vrouwen in de loop van de geschiedenis 'hebben moeten doorstaan'. "Die mannen hen aandoen of door de maatschappij worden geleerd." Ze wijst op een vrouwelijke vrijheidsstrijder die 'dat soort verontwaardiging staat te verwoorden'. "De rollen duwen je als vrouw toch terug naar het aanrecht, in plaats van je opleiding", verduidelijkt zij over een afgebeelde vrouw die haar kind zoogt aan de borst.

Er is een prostituee, een andere vrouw zien we de vloeren dweilen en er loopt er een over straat 'alsof je je alsmaar bedreigd moet voelen door mannen die niet jouw man zijn'. Er gebeurt veel op het schilderij, ziet Renneke.

Ook in het vervolg van haar leven komt ze geweld van mannen zelf 'toch steeds weer tegen', ervaart Renneke. "Zoals je jezelf steeds weer in de spiegel tegenkomt." Zo was er een Duitse man waarmee ze op haar Afrikareis vast kwam te zitten in de woestijn. Na zichzelf los te hebben gegraven, ging zij vanuit die feestvreugde met hem naar bed. "Dat was niet echt een verkrachting, maar wel een veel grotere oudere vent. Ik liet hem over mijn grens gaan."

Met haar man kreeg Renneke twee kinderen. Ook van hem kreeg ze wel eens een klap, erkent ze. "Hij greep me naar de keel en riep ook wel eens 'val dood' of 'wil je dood'. Dan voel je je kwaad en vernederd. Maar je houdt van hem: dat heb je ook al heel vaak tegen elkaar gezegd." Renneke bleef bij haar man omdat ze haar kinderen niet kwijt wilde.

Wat Renneke in de huidige maatschappij mist, is 'de vrijheid van een vrouw om zich buiten de deur te begeven zonder alles uit te moeten leggen'. "Het bestaan op gelijkwaardig niveau. De vrijheid om te kunnen ademhalen en nadenken." Constant angstig zijn, maakt heel machteloos, weet Renneke.

In het stadhuis zijn de komende tijd verschillende schilderijen van Renneke te zien. Mensen die toch op het gemeentehuis moeten zijn, kunnen die bekijken. "Het zijn negentien schilderijen van alledaagse taferelen waarin vrouwen en meisjes in verschillende landen de hoofdrol spelen."

Wat de kunstenares vrouwen hoopt mee te geven? "Wat meer feminisme: dat je woede, solidariteit en kritiek op mannen kunt delen met elkaar in plaats van steeds voor ze op te komen."