Nieuws

Waarom stromen de ziekenhuizen nu vol? Vijf vragen over de torenhoge besmettingscijfers

Tostmann verwacht niet dat de druk op de zorg snel gaat afnemen.
Tostmann verwacht niet dat de druk op de zorg snel gaat afnemen. © ANP
NIJMEGEN - De besmettingscijfers blijven torenhoog. De beroepsvereniging Verpleegkundigen en Verzorgenden Nederland zegt dat het niet lang duurt voor 'code zwart' is bereikt en ziekenhuizen moeten kiezen wie ze opnemen. Ondanks de hoge vaccinatiegraad lijkt het einde van de pandemie nog niet in zicht. Hoe zit dat? Alma Tostmann, als epidemioloog verbonden aan het Radboudumc in Nijmegen, legt het uit.

Waarom zijn de ziekenhuizen nu zo bezorgd?

"De mensen die nu in het ziekenhuis liggen, zijn twee weken geleden besmet. Toen waren de besmettingscijfers ongeveer half zo hoog als ze nu zijn. Er komt dus nog een golf met veel meer ziekenhuisopnames. De vraag is of het huidige, vrij milde pakket met maatregelen genoeg is. Het klopt dat het virus veel rondgaat onder kinderen. Hoewel de kans kleiner is, kunnen ook jongeren en kinderen wel degelijk heel ziek worden. Bovendien verspreiden ze het virus naar ouders en grootouders. Zo zijn ze wel onderdeel in een transmissieketen, een serie van mensen die elkaar besmetten."

Zijn er strengere maatregelen nodig?

"In het kader van 'kort maar krachtig' denk ik dat het beter is om een voor korte periode strenge maatregelen te hebben, dan een lange periode met mildere maatregelen. In de extreemste vorm is dat een harde lockdown waarin alles wat niet noodzakelijk is dicht gaat, dan lopen de besmettingscijfers het snelst terug. Vanuit epidemiologisch oogpunt werkt dat goed, maar het draagvlak voor zo'n lockdown is klein. Toch er zit nog veel tussen een strenge lockdown en de huidige maatregelen. Met strengere regels zouden we kerst redden en de feestdagen doorbrengen met de hele familie en niet de halve."
De overheid heeft zich te rijk gerekend met de vaccinaties alleen
"Maar er zijn ook andere oplossingen te bedenken, bijvoorbeeld bij scholen. Daar zou een mondmaskerplicht zeker helpen tegen besmettingen. En het zou kunnen helpen om ook op de basisschool vaker te (zelf)testen om zo besmettingen eerder op te sporen. Dat zijn manieren om de besmettingen tegen te gaan, zonder de scholen te sluiten. Alleen worden die momenteel niet besproken."

Al die maatregelen en lockdowns, moeten we daar met al die vaccinaties niet vanaf zijn?

"De oorzaak van de huidige problemen is vooral de deltavariant, die is veel besmettelijker en was er vorig jaar nog niet. Daarnaast heeft de overheid zich te rijk gerekend met de vaccinaties alleen. Er is te snel versoepeld en daarom zitten we nu in de huidige situatie. Al denk ik wel dat het de laatste keer is dat het zo ernstig is. Op de lange termijn ben ik optimistisch. Inmiddels worden de boostervaccinaties ingezet en mede dankzij de hoge besmettingen zijn er steeds meer mensen met antistoffen. Dat wil niet zeggen dat dit de laatste golf is. Er komen er nog meer, al zullen ze steeds kleiner worden en de maatregelen om eruit te komen worden simpeler. Hoeveel maanden dat nog duurt, is alleen niet te zeggen."

Hoe belangrijk zijn de boostervaccins tegen de besmettingen?

"De vaccinatiegraad onder 65-plussers moet omhoog. Die leeftijdsgroep is heel vatbaar voor een ziekenhuisopname, gevaccineerd of niet. Dat komt doordat een vaccinatie de kans op een ernstige besmetting twintig keer kleiner maakt. Maar patiënten in de verhoogd risicogroep blijven nog steeds kwetsbaar, zelfs als de kans op ziekenhuisopname zoveel kleiner geworden is door de vaccinatie. Dit omdat bij hen het risico sowieso hoog is. Een gevaccineerde verhoogd risicopatiënt van 70 heeft nog altijd meer kans om in het ziekenhuis terecht te komen dan een gezond persoon van 30 zonder vaccin. Daarom zijn de boostervaccins zo belangrijk om de bescherming van de kwetsbaren te verhogen. Daarbij is het essentieel dat 65-plussers die nog niet gevaccineerd zijn, alsnog die prik halen. Dat verkleint de kans op een ernstige besmetting aanzienlijk."
De coronapil, de boostervaccins en de toenemende antistoffen helpen ons uit de pandemie
"Of het type vaccin een grote rol speelt bij de ziekenhuisopnames? Nee, we zien mensen met alle soorten vaccins terug in het ziekenhuis. En niet alleen de AstraZeneca-groep bijvoorbeeld. Bovendien is dat vaccin weinig gezet, vooral mensen tussen de 60 en 65 kregen dat vaccin."

Is de coronapil die het Europese geneesmiddelenbureau heeft goedgekeurd de oplossing?

"Het is een extra wapen in ons arsenaal om de pandemie tegen te gaan. Het is wel zo dat de pil vooral werkt in een vroeg stadium. Een paar dagen na de eerste klachten moet de pil gegeven worden om zijn werk te kunnen doen, dus we weten niet hoe groot het effect gaat zijn. Het zou een idee zijn om iedereen in de risicogroep zo'n pil te geven, of ze uit te delen bij een positieve test. Maar ik weet niet of dat haalbaar is. In ieder geval gaat het medicijn zorgen voor minder ziekenhuisopnames."
"Ik ben positief gestemd. De coronapil, de boostervaccins en de toenemende antistoffen helpen ons uit de pandemie. Daarbij blijft het belangrijk dat iedereen zelf verstandig blijft. Gedraag je altijd alsof je besmettelijk bent. Houd afstand, schud geen handen, draag zoveel mogelijk een mondmasker, ook waar het niet verplicht is, en zorg dat je niet met teveel mensen in een kleine ruimte zit. We hebben gemerkt dat de QR-code niet waterdicht is, dus blijf vooral zelf verstandig en zo zorgen we samen voor zo min mogelijk transmissieketens. Iedere gebroken besmettingsketen is er weer een."