Nieuws
Vergeten bootramp met tientallen Achterhoekse doden in tentoonstelling
20 november 2021, 16:59 • 3 minuten leestijd
KOTTEN - Of het nou gaat om mensen die emigreren vanwege oorlog, een economische ramp of geaardheid. Emigratie is van alle tijden. In de buurtschap Kotten bij Winterswijk is vandaag een tentoonstelling over dit onderwerp geopend: 'Ging mijn familie ook?'. Aanleiding is de bootramp met de Phoenix in 1847 die vele Winterswijkse gezinnen trof.
Het is vandaag - 20 november - precies 174 jaar geleden dat het noodlot toeslaat. Honderden mensen zijn met de boot de Phoenix vertrokken naar Amerika, op zoek naar een beter leven. De Phoenix vat echter vlam en zinkt. 154 mensen komen om, onder wie tientallen mensen uit de Achterhoek.
Het is een verhaal dat veel mensen niet kennen. "Het is een vergeten ramp", zegt Henk te Kulve van de Stichting Historische Kring Kotten. "Ik wil graag dat dit soort verhalen verteld blijven worden en daarom hebben we een tentoonstelling gemaakt."
In 1847 vertrekt een groep van 84 Winterswijkers met de Phoenix naar Amerika, op zoek naar een beter leven. Eindbestemming Wisconsin. De emigranten komen echter nooit aan. Ze hebben duizenden kilometers afgelegd via land en steken daarna de grote oceaan over. De laatste oversteek ging via de grote meren naar Wisconsin. Maar in het zicht van de haven vat de boot vlam. "De oorzaak is nooit duidelijk geworden. Er waren maar twee reddingsboten. De meeste emigranten verdronken", vertelt Henk Te Kulve van de Historische Kring. Van de 84 Winterswijkers kwamen er 74 om. Van hen kwamen er 29 uit de Plantenhoek in Kotten.
Emigrant of thuisblijver?
In het Wilhelminagebouw in Kotten staan allemaal panelen met foto's en teksten. Het is bijna een soort filmscript waar je doorheen loopt. "Mensen gaan hier ook echt iets beleven", legt Te Kulve uit. "Want als ze binnenkomen krijgen ze een kaartje waarop staat emigrant of thuisblijver".
De tentoonstelling heeft namelijk twee routes. De buitenste route laat zien wat er allemaal in Winterswijk, Nederland en de wereld gebeurt. De binnenste route laat zien wat de emigranten meemaken. "En dat is soms best pittig", zegt Te Kulve. "Maar dat gebeurt ook nu nog steeds. En daarom gaat de tentoonstelling ook verder dan alleen de ramp van bijna 175 jaar geleden."
"Ik wil graag dat dit soort verhalen verteld blijven worden."
'Goed dat dit verhaal verteld wordt'
Het echtpaar Godthelp heeft de eer als eerste de tentoonstelling te mogen zien. Ze worden, zoals de opzet van het bezoek is, gescheiden van elkaar. Bep Godthelp gaat op reis naar Amerika en Henk Godthelp blijft thuis. "Ik heb best wel wat familie in Amerika wonen", zegt Bep. "Ik vind het ook superleuk om dat uit te zoeken. Of er ook familie van mij op de Phoenix zat? Nee dat niet direct. Al zijn we in Winterswijk natuurlijk allemaal wel ergens aan elkaar verbonden."
Terwijl Bep 'op reis' gaat, loopt Henk via de buitenkant. "Je ziet hier hoe de economische situatie bijvoorbeeld was en die was niet goed", zo zegt hij. Hij vindt het belangrijk dat het verhaal over emigratie verteld wordt. Net als Bep: "Het maakt niet uit om welke reden mensen nu emigreren, of het nou is om geloof, geaardheid of religie. Mensen doen het niet zomaar en als je de geschiedenis kent dan kun je parallellen trekken".
Gelukkig voor Bep en haar man Henk gaan hun paden na het bezoek aan de tentoonstelling samen verder.
Reizende tentoonstelling
De tentoonstelling is dit weekend te zien in Kotten en verhuist daarna naar verschillende plekken in Duitsland en Nederland. Zo is eind januari bijvoorbeeld het Bocholt Museum aan de beurt en begin februari is de tentoonstelling te zien in Aalten bij het Euregionaal Historisch Documentatie Centrum.
Naast de tentoonstelling kunnen mensen ook een bezoek brengen aan een monument. Een paar jaar geleden is het monument onthuld voor de omgekomen emigranten. Dit monument staat op de begraafplaats aan de Singelweg.
