Van ontstaan tot overlast, de Posbank uitgelegd

Mediapartner RTV Arnhem legt in deze explainer de geschiedenis van Nationaal Park Veluwezoom uit:

Het park ontstond in 1911 toen landgoed Hagenau, liggend tussen Dieren en De Steeg, te koop kwam. Inwoners van beide dorpen waren bang dat het landgoed verloren zou gaan en schakelden de hulp in van de toen net opgerichte vereniging Natuurmonumenten. Samen lukte het om het grondgebied aan te kopen en te beschermen.

In de jaren daarna werden meer stukken grond aangekocht, onder andere delen van Rhederoord, Beekhuizen, Herikhuizen en de Worth-Rhedense heide. In 1921 werd de bekende stenen bank op het uitzichtpunt geplaatst: de Posbank. Het was een cadeau aan de tweede bestuursvoorzitter van de ANWB die in 1918 25 jaar in dienst was bij de wielrijdersbond.

Bij de bank kwam al snel een kiosk waar kleine versnaperingen konden worden gekocht, vergelijkbaar met het gebouw dat nu nog bij Koepel de Kaap te vinden is. De kiosk groeide uit tot het huidige Posbank-paviljoen en bracht een steeds grotere stroom toeristen op gang die wilde genieten van de natuur in het gebied.

Dat bracht ook overlast met zich mee, voor mens en natuur. Het is nu niet meer voor te stellen, maar in de jaren 60 parkeerden bezoekers hun auto nog letterlijk op of aan de rand van de heide. Om dat te voorkomen legde Natuurmonumenten door het hele gebied parkeerplaatsen aan.

De populariteit van het gebied bleef toenemen en daarmee ook de stroom bezoekers. Begin jaren 90 wilde de politiek in Rheden daarom de Veluwezoom afsluiten voor gemotoriseerd verkeer. Toen inwoners daar lucht van kregen, staken ze er een stokje voor. Wel werden daarna de drie grote parkeerplaatsen bij Rheden, Velp en De Steeg aangelegd om bezoekers te verleiden hun auto te laten staan.

Dertig jaar later blijkt dat onvoldoende te werken. Toen in de eerste coronagolf bijna niks meer mogelijk was, zocht Nederland massaal de natuurgebieden op. Eén daarvan was de Posbank, wat tot enorm veel overlast leidde. In allerijl werden er maatregelen genomen zoals eenrichtingsverkeer op de Schietbergseweg en het verbod op parkeren in de berm.

In juni kwamen inwoners en belangengroepen samen om aan nieuwe maatregelen te werken. Hieruit rolden de scenario’s A, B en C, die varieerden van alleen afsluiten bij drukte tot het hele gebied het hele jaar autoluw maken. De voorkeur van de gemeenten Rheden en Rozendaal, waar de Veluwezoom in ligt, en Natuurmonumenten, dat de eigenaar is, is scenario C dat gaat voor volledige afsluiting. Die keuze zorgt voor blijdschap bij de meeste belangengroepen die meegedacht hebben over dat scenario.

Beide gemeenteraden, die uiteindelijk het laatste woord hebben, gaan daar niet in mee. Zij komen met een scenario D op de proppen. In het hoogseizoen tussen 1 april en 31 oktober is rondjes rijden niet mogelijk. Bezoekers moeten dan via dezelfde weg naar boven en naar beneden, parkeerplaatsen blijven open. De uitwerking van deze plannen volgt in januari 2022. Daarna wordt er twee jaar gekeken of het voldoende effect heeft. Is dat niet zo, dan kunnen er strengere maatregelen genomen worden.