Verbod op potgrond met turf moet CO2-uitstoot verminderen

Een jaar geleden verhuisden Philipp Gramlich en Karin Bodewits met hun gezin van Duitsland naar Oosterbeek. "Waar je in Duitsland een aantal alternatieven hebt om turfvrije potgrond te kopen, merkten we al snel dat het hier enorm lastig is", vertelt Gramlich. "Alternatieven zijn in Nederland nauwelijks te vinden. Zelfs veel milieuactivisten zijn zich niet bewust van de milieuschade die je creëert met een zakje potgrond op basis van turf."

Hoewel Nederland eind vorige eeuw al stopte met de turfwinning in veengebieden, importeren we het massaal. Met 4,7 miljoen kuub per jaar is Nederland in Europa de grootste importeur van turf. "We steken het nu vooral uit in de Baltische staten en Scandinavië", stelt Bodewits. "Maar zoals we weten, kent CO2 geen landgrens. Dus als we daar enorme schade aanrichten, heeft dat wel degelijk impact op ons eigen klimaat. En we zijn als Europa gemeenschappelijk verantwoordelijk om die Parijs-doelen te halen."

Volgens de wetenschappers komt er dankzij de Nederlandse turfindustrie jaarlijks 800.000 ton CO2 in de atmosfeer. Gramlich: "Dat kan je vergelijken met wat tachtigduizend mensen jaarlijks uitstoten met al hun activiteiten. Dus vliegreizen, autoritjes, industrie en voedselproductie."

Bodewits vult aan: "Los van de CO2-uitstoot hebben we veengebieden in de toekomst hard nodig voor klimaatadaptatie. Die gebieden hebben een sponswerking en dat betekent dat ze ons water kunnen geven in periode van droogte. Maar ze kunnen juist ook enorme regenval opvangen. Daardoor kun je wellicht overstromingen voorkomen zoals we die de afgelopen jaren hebben gezien."

Volgens de wetenschappers is dat een van de redenen dat Groot-Brittannië vanaf 2024 een verbod invoert op de verkoop van turf aan consumenten. "Daar hebben ze ieder jaar miljoenen euro's schade dankzij overstromingen", vertelt Bodewits. "Ze zien zelf ook veel meer wat de rol is van zo'n veengebied en dat we die niet moeten afgraven."

Het wetenschapspaar timmert hard aan de weg om Nederland turfvrij te maken. Mede dankzij hun inspanningen werd deze zomer een motie aangenomen in de Tweede Kamer. "In de motie staat dat er een verbod moet komen op het gebruik van turf door particulieren", aldus Bodewits. "Dus ik hoop echt wel dat we vóór 2030 in de situatie komen dat er in tuincentra geen potgrond meer ligt op basis van turf."

Daarnaast wordt onderzocht hoe en op welke termijn de tuinbouwsector minder of geen turf kan gebruiken.

"Op dit moment is 86 procent van alle gebruikte groeisubstraten (de grond waarop jonge plantjes groeien, red.) in Nederland turf", aldus Gramlich. "Dit is belabberd in vergelijking met andere landen. Zo zit Groot-Brittannië ver onder de 50 procent."

Gramlich en Bodewits roepen consumenten op om nu al geen potgrond op basis van turf te kopen. "Er zijn alternatieven op basis van gekweekt turfmos en boomschors. Maar stel dat je toch een potje wilt vullen, omdat je een plantje hebt gekocht, dan kan je een schep grond uit je eigen tuin kunnen nemen en dat aanvullen met compost. Dat is voor de meeste planten helemaal prima."

Hans Kramer van de biologische kwekerij De Hessenhof in Ede sluit zich daar helemaal bij aan. Hij zweert al 35 jaar bij het maken van compost op basis van bladeren. "Het duurt soms twee tot drie jaar voordat je superieure potgrond hebt. Maar in tegenstelling tot turf heeft het als voordeel dat hier al voedingsstoffen inzitten. Dat moet je er bij turf zelf aan toevoegen. Ik noem dit ook wel het 'zwarte goud'."