Nieuws

Een tornado en een windhoos in onze provincie: zo konden ze ontstaan

De tornado was te zien in de omgeving van 's-Heerenberg.
De tornado was te zien in de omgeving van 's-Heerenberg. © Sascha Jolink
'S-HEERENBERG - Een minitornado raasde woensdagavond over 's-Heerenberg en een windhoos trof donderdagochtend camping De Betteld in Zelhem. Tel daarbij op de tornado die in Barendrecht in Zuid-Holland huishield en je kunt toch spreken van een opvallende reeks. Welke omstandigheden leidden hiertoe? We vroegen het weervrouw Diana Woei van Weerplaza.
Om te beginnen noemt zij de minitornado in 's-Heerenberg liever een windhoos. De windkracht was volgens haar in 's-Heerenberg niet groot genoeg om te spreken van een tornado, maar daarover verschillen de meningen van de deskundigen.
Om te kunnen spreken van een tornado of van een windhoos heb je in de woorden van Woei 'een sterke dynamiek in de atmosfeer nodig'. En daarvan was woensdagavond en -nacht en ook donderdagochtend absoluut sprake. "Tussen de wind op de grond en de wind op een kilometer hoogte zat een groot verschil. Zowel in snelheid als qua richting. Een fenomeen dat we windschering noemen", legt ze uit.
"Wanneer de windschering groot genoeg is, kunnen buien dit fenomeen gebruiken om een roterende beweging op te wekken. En juist die draaiing is nodig om te kunnen spreken van een tornado of windhoos."
Wanneer er dan ook nog eens sprake is van een groot verschil in de temperatuur van de lucht op grote hoogte en aan de grond dan zijn de voorwaarden voor het ontstaan van een tornado of windhoos volgens haar aanwezig. En dat was de afgelopen 24 uur het geval.

Geen windhoos, maar een valwind

Het weerfenomeen dat donderdagochtend een camping in Zelhem trof, was volgens Woei geen windhoos, maar een valwind. Terwijl de campingeigenaar en ook de Veiligheidsregio het donderdagochtend toch echt over een windhoos hadden.
"Valwinden ontstaan op een buienlijn wanneer koude wind naar beneden wordt gedrukt", legt Woei uit. "We hebben de situatie in Zelhem bekeken en van een roterende beweging in de bui was geen sprake. Geen windhoos, maar een valwind dus", legt ze uit.
Puur weerkundig gezien zijn we volgens Woei en haar collega's bij Weerplaza eigenlijk nog best goed weggekomen in de afgelopen 24 uur. "De dynamiek was ontzettend krachtig en meer dan gunstig voor het laten ontstaan van meerdere tornado's", stellen zij. "Er was genoeg onstabiliteit, maar als de situatie in de zomer én overdag had plaatsgevonden dan is het niet ondenkbaar dat de schade veel erger was geweest", stelt Woei.
Volgens haar zijn de omstandigheden na donderdagochtend overigens zodanig veranderd dat het gevaar van tornado's of windhozen is geweken. Van windschering is volgens haar geen sprake meer en ook de 'koude put', zoals de depressie als gevolg van lagere temperaturen op grotere hoogte in de atmosfeer wordt genoemd, is het land uit.
Bekijk dit filmpje van Weerplaza over het ontstaan van tornado's: