Hoe de jam naar Tiel kwam

Tot 1885 produceerde de voorloper van de Maatschappij De Betuwe helemaal geen jam, maar wijnazijn, bierazijn en koffiesurrogaat. Pas eind negentiende eeuw maakte directeur Fredericus Baesjou op een zakenreis naar Engeland kennis met het product marmelade, een bittere fruitpasta. Hij was meteen enthousiast en zag kansen, hij ging een zoetere variant produceren in zijn fabriek: jam.

Gelukkig had hij aan grondstoffen geen gebrek, want Tiel ligt midden in de Betuwe, het grootste fruitteeltgebied van Nederland. De eerste blikken jam rolden in 1885 van de band en het was meteen een succes. Baesjou stuurde zijn nieuwe product op naar vrienden en kennissen in binnen- en buitenland, maar ook naar verschillende Europese vorstenhuizen. Iedereen reageerde dolenthousiast, de koningin van Zweden en Noorwegen schreef in een bedankbriefje positief over: “zoowel de goede bereiding als de frissche en aangename smaak.”

Ook het Nederlandse koningshuis kon de nieuwe lekkernij wel waarderen, want vanaf december 1886 mocht De Betuwe zich hofleverancier noemen van de Scandinavische vorstenhuizen en koning Willem III. Maar ook de gewone man vond jam lekker, het verkocht zelfs zó goed dat de Tielse fabriek helemaal stopte met de productie van azijn en zich alleen nog maar toelegde op het fruitbeleg.

Het beroemde fruitmannetje Flipje kwam pas later, hij is in 1935 bedacht als reclame-icoon. En dat was weer een schot in de roos, want Flipje werd razend populair. Maar in 1986 was het gedaan met Maatschappij De Betuwe, de fabriek werd overgenomen door Hero en de productie verhuisde naar Breda. In 1993 sloot de fabriek in Tiel definitief zijn deuren.

Het enige dat nu nog rest van de Tielse jam-geschiedenis is de oude gevel van de fabriek, die is geïntegreerd in nieuwbouw aan de Grotebrugse Grintweg. En in het Flipje en streekmuseum in Tiel is natuurlijk een permanente tentoonstelling over de geschiedenis van de Tielse jam.