Overheid adviseerde oprekken regels asfaltcentrales

Specifiek gaat het om de uitstoot van het kankerverwekkende benzeen, een stof die voorkomt op de lijst Zeer Zorgwekkende Stoffen. De Omgevingsdienst Regio Nijmegen (ODRN), verantwoordelijk voor de controle van de in opspraak geraakte asfaltcentrale APN in Nijmegen, speelde een actieve rol in het verruimen van de norm voor de uitstoot van benzeen. Dat blijkt uit stukken die omwonenden van de asfaltfabriek in Bergen op Zoom boven tafel hebben gekregen via de Wet openbaarheid bestuur.

In 2016 worden de regels voor de uitstoot van benzeen strenger. Het productieproces van de asfaltcentrales komt daardoor in de problemen. Uit de stukken blijkt dat op advies van onder andere het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat en de ODRN wordt voorgesteld om de regels tijdelijk - voor een periode van drie jaar - op te rekken. Dat geeft bedrijven de tijd om hun productieproces zodanig aan te passen dat wel aan eigenlijke norm kan worden voldaan.

Omgevingsdiensten reageren in meerderheid niet enthousiast op de voorgestelde aanpak, blijkt uit een mail van de Vakgroep Bitumineuze Werken, de overkoepelde organisatie van de asfaltbranche. In die brief aan een ambtenaar van Rijkswaterstaat (met cc: aan de ODRN) beklaagt de vakgroep zich op het 'niet uitgesproken draagvlak' en dat de Omgevingsdienst Regio Nijmegen hier een welkome uitzondering op is.

De ODRN gaat zelfs nog een stapje verder door contact te zoeken met de Omgevingsdienst Noord Veluwe en de Omgevingsdienst Regio Achterhoek over het oprekken van de regels. Het gaat dan om 'maatwerk' voor de asfaltcentrales in Harderwijk en Doetinchem, waarbij gemeten is dat die meer benzeen uitstoten dan volgens de wet mag. Beide fabrieken zijn overigens inmiddels definitief gesloten.

Nijmegenaar Roel van Tiel van de Vereniging Dorpsbelang Hees is één van de mensen die zich actief verzetten tegen asfaltcentrale APN bij hem om de hoek. Bij APN werd onlangs een overschrijding van zeventien keer de norm geconstateerd. Niet van benzeen, maar van het ook op de lijst Zeer Zorgwekkende Stoffen voorkomende naftaleen.

APN wilde - met goedkeuring van de ODRN - de uitstoot van benzeen tijdelijk met 500 procent verhogen, maar trok dat verzoek weer in toen daar hevige verontwaardiging over ontstond. Ook Van Tiel heeft de stukken die de omwonenden van de asfaltcentrale in Bergen op Zoom boven water hebben gekregen tot zich genomen en noemt ze 'verbijsterend om te lezen'. Hij hekelt de rol van de toezichthoudende instantie ODRN, die zich volgens hem laat zien als een 'asfaltbranche-lobbyclub'.

"Het is alsof de verkeerspolitie constateert dat er continu 200 kilometer per uur wordt gereden door een woonwijk en dan zelf overal bordjes met 200 gaat neerzetten, want dan voldoen de hardrijders weer aan de wet. En dat dan ook nog actief uitdragen naar andere gemeenten, hoe die het probleem met die hardrijders ook kunnen oplossen. Het is te bizar voor woorden, gewoon. Ik ben woest. Dit kan gewoon echt niet. Laten we niet vergeten dat dit over de uitstoot van kankerverwekkend materiaal gaat."

Milieuactivist Johan Vollenbroek heeft onlangs in een brief aan de provincie Gelderland en de gemeente Nijmegen geëist dat er wordt opgetreden tegen asfaltcentrales. Zo niet, dan stapt hij naar de rechter. In eerdere berichtgeving van Omroep Gelderland wees hij op het recente, harde oordeel van de adviescommissie onder leiding van Jozias van Aartsen in het rapport 'Om de leefomgeving'.

De conclusie van dat rapport is dat het stelsel van vergunningverlening, toezicht en handhaving (VTH) ver onder de maat functioneert. Het ontbreekt de omgevingsdiensten aan kennis en doorzettingsmacht. "Eén groot drama", vat Vollenbroek de situatie samen.

De gemeente Nijmegen - onder wiens verantwoordelijkheid de ODRN opereert - laat via een woordvoerder weten op de hoogte te zijn, maar nog niet inhoudelijk te kunnen reageren.