Enorme daling: nog maar zo'n 1500 rivierkreeften in vijver

"Voor ons het is leuk als we volle fuiken hebben, maar het is eer van je werk als je er weinig vangt", stelt onderzoeker Yannick Janssen wanneer hij weer een lege fuik uit het water haalt. Aan het begin van de zomer haalde Janssen met zijn collega's dagelijks 300 tot 500 rivierkreeften uit het water. "Dat komt neer op zo'n honderd kilo. Vandaag denk ik dat we nog geen twee kilo hebben."

Begin september plaatste het onderzoeksbureau voor de tweede keer korven en fuiken in de Proosdijvijver. De rivierkreeften die als eerste boven water kwamen werden gemerkt. "Dat hebben we gedaan door een deel van de staartlob weg te halen", legt Janssen uit.

"Dat gebeurt in de natuur niet zo snel en dan zijn ze voor ons herkenbaar. We hebben ze verspreid over de vijver weer teruggezet. Na twee weken rust zijn we teruggekomen om weer te vangen. Aan de verhouding gemerkte en ongemerkte kreeften in de vangst kunnen we bepalen hoeveel kreeften er nog in de vijver zitten."

Janssen heeft niet de illusie dat alle rivierkreeften uit de Proosdijvijver worden gevangen. "Dat lukt gewoon niet. We blijven hier jaarlijks terugkomen om de populatie te monitoren."

Vissers van de Edese hengelsportvereniging Voor Ons Plezier hebben al geluiden gehoord dat de rivierkreeft is waargenomen in een vijver op steenworp afstand van de Proosdijvijver. Volgens de vissers zouden meeuwen daarvan de oorzaak zijn.

Er lopen op dit moment meerdere pilots in Nederland met het wegvangen van rivierkreeften. Maar volgens Janssen is Ede de eerste pilot waar in een binnenstedelijk gebied rivierkreeften worden gevangen om verdere verspreiding tegen te gaan.

"De andere pilots zijn meer gericht op natuurherstel", vertelt Janssen. "Dat betekent dat als je kreeften weghaalt er mogelijkheden zijn voor waterplanten om te groeien. Die waterplanten zorgen dat het water stil blijft staan. Daar komen diertjes op af zoals kleine waterroofkevers. En die eten vervolgens de kleine kreeftjes. Dan kan je de hoop hebben dat het systeem omslaat en dat het systeem zelf de kreeften onderdrukt."

De rode Amerikaanse rivierkreeft staat te boek als een invasieve exoot. Door het ontbreken van echte natuurlijke vijanden en de 600 eitjes per legbeurt floreert de rivierkreeft in Nederland. Vissers van de Edese hengelsportvereniging hadden uitgerekend dat er afgelopen zomer in de Proosdijvijver een rood dekkend tapijt van rivierkreeften lag ter grootte van 120 m2.

Met hun grote scherpe scharen knippen de rivierkreeften waterplanten af en woelden ze de Proosdijvijver langzaam om tot modderpoel. De kreeften waren zo een direct gevaar voor de inheemse flora en fauna. Na de vorige vangstperiode merkte voorzitter Peter Dorlas dat het water in de vijver iets helderder was geworden. Maar het herstellen van de veiligheid langs de oevers is volgens hem het allerbelangrijkste.

"De kreeften knippen het worteldoek achter de beschoeiing kapot en graven holen onder de oever. Met onze visstoeltjes zakken we weg en liggen we vervolgens op de grond of in het water. Maar we willen zeker voorkomen dat kinderen hun enkels verstuiken als ze in zo'n gat stappen. Het is gewoon gevaarlijk."