Hulp bij zelfdoding, wat mag wel en wat mag niet?

Van Wijk is niet alleen opgepakt op verdenking van hulp bij zelfdoding, maar ook op verdenking van lidmaatschap van een criminele organisatie. Zijn advocaat Tim Vis liet in een kort statement aan Omroep Gelderland weten dat ze deze stap van het Openbaar Ministerie (OM) betreuren. Daarbij benadrukt hij dat zijn cliënt afstand neemt van de term 'criminele organisatie'. Volgens hem handelt de CLW altijd binnen de kaders van de wet.

Een dag voor Van Wijk werd opgepakt, heeft de politie zijn woning doorzocht. Het OM startte het onderzoek naar aanleiding van een aantal recente gevallen van zelfdoding. Meer dan dat wil het OM er niet over kwijt.

Maar wat zijn die kaders van de wet? En wat betekent 'hulp bij zelfdoding' eigenlijk? We legden het voor aan Hans van Delden. Hij is hoogleraar medische ethiek aan het Universitair Medisch Centrum Utrecht.

"Daar is een hele boom over op te zetten", legt hij uit. "Maar in het kort zijn er drie mogelijkheden. De eerste is dat de hulp bij zelfdoding gedaan wordt door een dokter die zich houdt aan de zorgvuldigheidseisen en dit laat beoordelen door een toetsingscommissie. De dokter regelt het middel zelf bij de apotheek en geeft het persoonlijk aan de patiënt. Vervolgens blijft deze dokter continu betrokken tot de patiënt is overleden. Dit is hulp bij zelfdoding, zoals geaccepteerd in de Nederlandse wet."

"De tweede mogelijkheid is dat de hulp geleverd wordt door iemand die geen arts is", vervolgt Van Delden. "Dan gaat het erom in hoeverre deze persoon 'de regie neemt'. Het aanreiken van algemene informatie via een website is niet strafbaar. Als iemand de regie neemt, mogelijkheid drie, gaat het verder. Dan moet je bijvoorbeeld denken aan een instructie over hoe je een middel inneemt. Iemand die de regie neemt, ziet toe op het proces en dat is strafbaar."

"Ik denk dan ook niet dat deze zaak draait om een website", zegt de hoogleraar tot slot over de actie van het OM. "Er is meer aan de hand dan het verstrekken van informatie."

Het OM geeft geen details over het onderzoek vrij, dus blijft onduidelijk waar Van Wijk specifiek van verdacht wordt. Als organisatie raakte CLW dit jaar vaker in opspraak. Wat willen ze eigenlijk?

Op hun website meldt de organisatie dat ze binnen de wettelijke kaders een ‘laatstewilmiddel' willen verstrekken aan hun leden. Dit valt onder de eerder genoemde hulp bij zelfdoding. Volgens hun website doet CLW dit dan ook niet. Ze verstrekken wel informatie over laatstewilmiddelen. Hierbij beperken ze zich naar eigen zeggen tot middelen die 'humaan' en legaal verkrijgbaar zijn.

Daarmee opereert de organisatie binnen de kaders zoals Van Delden deze schetste. Dat wil niet zeggen dat individuele leden dit ook doen. In juni van dit jaar werd een Eindhovens lid van de organisatie opgepakt. Het OM verdenkt hem ervan dat hij aan honderden mensen een zelfdodingspoeder heeft verkocht.

Als reactie hierop is CLW gestopt met hun huiskamerbijeenkomsten. Op deze bijeenkomsten kwamen mensen bij leden samen om te praten over een vrijwillig levenseinde. Mogelijk werden tijdens deze bijeenkomsten afspraken gemaakt over het verkrijgen van het laatstewilmiddel. Het CLW heeft alle bijeenkomsten opgeschort zolang hier geen duidelijkheid over is.

Het OM benadrukt tegenover de NOS dat de zaak rond voorzitter Jos van Wijk en die rond het Eindhovense lid twee losstaande onderzoeken zijn.

Zie ook: Apeldoornse voorzitter van Coöperatie Laatste Wil opgepakt voor hulp bij zelfdoding