Nieuws

In deze historische kelder overleefden Van Goghs de oorlog, nu kan jij er in

Tanja de Boer.
Tanja de Boer. © Omroep Gelderland
OTTERLO - De kunstcollectie van Museum Kröller-Müller om Otterlo werd tijdens de Tweede Wereldoorlog ondergebracht in een speciale schuilkelder, vlak bij het museum. Daar 'overleefden' de kunstwerken de oorlog en de roofzuchtige nazi's. De kelder is deze maand tot 29 september voor het publiek geopend.
Helene Kröller-Müller, naamgever van het gelijknamige museum op de Veluwe, had voor de Tweede Wereldoorlog al in de gaten dat haar zorgvuldig opgebouwde kunstcollectie tijdens een eventuele oorlog gevaar liep. Ze was weliswaar geen eigenaar meer van het museum, maar wist in 1939 van de overheid gedaan te krijgen, dat er op het terrein een heuse schuilkelder werd gebouwd, vermomd als een zandduin. "Ze was vooral bang voor bombardementen", vertelt Tanja de Boer, hoofd collectie van het Kröller-Müller museum. "Dat een bom de prachtige collectie zou verwoesten was haar grootste nachtmerrie."
Benieuwd hoe de schuilkelder eruit ziet?
Historische schuilkelder Kröller-Müller open voor publiek
De kelder was in juli 1940 klaar waarna een groot deel van de schilderijen en andere stukken goed ingepakt in de kelder onder de grond verdwenen. Daarna gingen de deuren dicht. Zo kwam onder andere een aantal topstukken van Van Gogh ongeschonden de oorlog door. "De schuilkelder was zelfs voorzien van klimaatbeheersing. En er werd wekelijks gecontroleerd of het er niet te vochtig of te koud was. Vanwege die speciale zorg zijn de Van Goghs en de andere topstukken zo goed gebleven", vertelt De Boer.

Tanks op het dak

De kelder was goed verborgen. Dat bleek ook wel uit het feit dat de Canadezen na de bevrijding nietsvermoedend tanks op het dak parkeerden. Na de oorlog kon de kunstcollectie weer in het museum worden ondergebracht. Boven de ingang van de schuilkelder was in het Latijn een toepasselijke tekst uitgebeiteld: 'Opdat de muil van Mars de monumenten van de kunst niet zou verslinden’. Dat is gelukt: alle kunst kon na de oorlog weer tentoongesteld in het museum.
De kelder is dit jaar voor de tweede keer geopend. In 2019, 75 jaar na de bevrijding, kon het publiek voor het eerst kennis maken met de bijzondere locatie. Bezoekers maken deze maandag gretig gebruik van de openstelling. Twee echtparen hebben informatie opgehaald bij het museum en zijn op de fiets doorgegaan naar de schuilkelder. "Heel bijzonder dat die werken hier allemaal zijn opgeslagen. Die Helene Kröller-Müller moet wel een vooruitziende blik hebben gehad", zegt één van de bezoekers.
Museum Kröller-Müller © Omroep Gelderland
De opening is niet zonder reden, zegt woordvoerder Wanda Vermeulen: "We merken dat bezoekers van het museum zeer geïnteresseerd zijn in de geschiedenis van het museum en van de persoon Kröller-Müller. Ze vinden het bijzonder dat ze in de kelder kunnen rondlopen."