Nieuws

Opperburgemeester Bruls: 'Sociale gevolgen corona kwamen laat op tafel'

Hubert Bruls staat als voorzitter van het Veiligheidsberaad de pers te woord
Hubert Bruls staat als voorzitter van het Veiligheidsberaad de pers te woord © NOS
NIJMEGEN - Hij vindt burgemeester zijn toch echt interessanter dan minister worden, baalt van opmerkingen over zijn gewicht en maakt zich zorgen om eenzame jongeren; Hubert Bruls, burgemeester van Nijmegen, voorzitter van de Veiligheidsregio Gelderland-Zuid, maar ook voorzitter van het Veiligheidsberaad. Het overleg van de voorzitters van de 25 veiligheidsregio’s in ons land. In die laatste rol kreeg hij landelijke bekendheid. Verslaggeefster Annemieke Schakelaar praat met hem over anderhalf jaar corona en de oplopende besmettingen.
Tot zijn eigen schrik wordt hij wel de opperburgemeester genoemd van Nederland. Met die term is hij niet blij. “Omdat je woordvoerder bent van het Veiligheidsberaad, krijg je veel aandacht, maar toen het de eerste keer werd gebruikt dacht ik ‘oh jee, daar gaan we’, als het dan een keer mis gaat, heb ik het gedaan.”

Baas in eigen stad

Hij kreeg de term niet alleen doordat hij wekelijks voor een batterij microfoons en camera’s de pers te woord stond. Ook zijn optreden toen er werd gevreesd voor Nijmeegse avondklokrellen viel op. “Dat was toeval. Ik had besloten om de winkeliers die vreesden voor plunderingen en vernielingen een hart onder de riem te steken. Ik stond daar 's avonds in het donker midden in het centrum met vooral met fotografen en media. Toen werd er gezegd ‘de burgemeester van Nijmegen laat zien ‘de stad is van mij’."
De in het Limburgse Huls geboren Bruls kreeg daarna veel complimenten omdat hij midden tussen de burgers en zijn stad staat. Hij kan er wel om lachen:: “Die burgers waren er eigenlijk helemaal niet die avond. Het is vooral de politie die goed werk heeft gedaan door een man of honderd die echt op narigheid uit waren, weg te jagen. “
De tekst gaat verder onder de foto
Burgemeester Bruls spreekt jongeren aan als er avondklokrellen dreigen
Burgemeester Bruls spreekt jongeren aan als er avondklokrellen dreigen © Omroep Gelderland

Heftige avondklok

Het instellen van de avondklok blijft Bruls het meest bij. “Dat was zo heftig; dat we dát nog meemaakten in dit land.” Hij was wel op ingesteld lastige acceptatie en toenemend chagrijn. ‘Daar was ik wel voor gewaarschuwd, en dan is het gewoon een kwestie van volhouden. Je merkt echt dat de stemming in de samenleving op en neer gaat. Begin dit jaar, toen het effect merkbaar werd van de vaccinaties, voelde je dat mensen er weer in geloofden.”
Avondklok werkte beter dan ik had kunnen dromen
"En toch werkte die avondklok beter dan ik had kunnen dromen. Mensen hielden zich er goed aan. Het draagvlak voor die avondklok was uiteindelijk groter dan voor de maatregel dat we maar één iemand op bezoek mochten hebben. Er waren minder mensen bij elkaar, minder groepen op straat, dat móet hebben bijgedragen. Ik ben aangenaam getroffen over hoe goed het ging. Dat komt denk ik ook omdat het heel goed te handhaven is."
Hubert Bruls vertelde nog veel meer tijdens het uitgebreide interview dat verslaggeefster Annemieke Schakelaar met hem had. Over dat hij burgemeester zijn interessanter vindt dan minister zijn, over zijn vrouw die zijn morele kompas is, over de discussie over mondkapjes die hij niet goed heeft gedaan. Bekijk het interview hieronder.
Opperburgemeester Bruls: 'Het duurde lang voordat we over de sociale gevolgen van corona zijn gaan praten'

Duidelijke boodschapper

Ook zijn rol als opperburgemeester was toeval; hij was toevallig net gekozen als voorzitter van het Veiligheidsberaad. Normaal trekken de kwartaaloverleggen met andere burgemeesters niet zo veel aandacht. Nu kwam er een wekelijks crisisoverleg en stond elke week de hele Nederlandse pers te wachten op de voorzitter. Zo leerde ook de rest van Nederland Bruls kennen. ‘Ik hoor van veel mensen terug: wat ik ook van uw boodschap vindt, u bent wel heel duidelijk. Dat vind ik wel compliment. Dat is wat ik probeerde: ook als het geen fijne boodschap is, gewoon duidelijk en helder vertellen wat we hebben besloten.”
Als ze beginnen over mij als persoon of over mijn gewicht, dat vind ik wel heel vervelend
Het leverde hem naast complimenten ook veel kritiek en zelfs bedreigingen op. Zoals iemand die reageert op een bericht dat Bruls passend beloond zal worden voor zijn werk 'met een nekschot'. "Dat is zo extreem, dat doet me niets. Maar als ze echt zeggen dat ik maar wat zwets, dan denk ik wel 'dat klopt niet, hoe volg je dat?'. Of als ze echt over mijn uiterlijk of gewicht beginnen, dan denk ik ook wel nou, nou nou. Daar ga ik niet meer op in. Dan gebruik ik de delete knop of probeer met humor te reageren. Dat niemand voor zijn lol een avondklok afkondigt. Als burgemeester wil je het liefst mensen ontmoeten bij leuke evenementen zoals de Vierdaagse. " Tot beveiliging of ander gedrag hebben de bedreigingen niet geleid.
Een van zijn grootste uitdagingen de afgelopen anderhalf jaar was zijn aandacht en tijd verdelen tussen Nijmegen, de veiligheidsregio en het Veiligheidsberaad. "Dat landelijke overleg domineerde wel heel erg. En het was druk. Het werk liep zeven dagen in de week door. Gelukkig vielen er ook dingen weg, vooral in het weekend, maar de mail, de telefoon, de videogesprekken gingen het hele weekend door."
De tekst gaat verder onder de foto
Het voorzitterschap van het Veiligheidsberaad kost Bruls veel tijd
Het voorzitterschap van het Veiligheidsberaad kost Bruls veel tijd © NOS

Kermis

Maar al dat werken was niets voor niets; het Veiligheidsberaad had wel degelijk invloed op het kabinet. "Vooral naarmate we eensgezinder werden, zoals bijvoorbeeld tijdens de heropening in juni. Wij hebben er toen voor gezorgd dat er meer mensen naar doorstroomlocaties als de kermis mochten. Kermissen hebben altijd warme belangstelling bij burgemeesters, omdat wij weten wat ze betekenen voor kleine dorpen. Het kabinet let vooral op de grote lijnen, en dat snap ik ook. We hebben eensgezind en met verstand van zaken weten te bereiken dat er meer mensen op kermissen mochten."
Mijn vrouw en de wethouders trokken aan de bel
Het driedubbele werk ging wel zijn tol vragen aan het eind van de zomer vorig jaar. “Ik had wel vakantie, maar daar bleven maar vijf dagen in een hotel van over waarin de telefoon maar bleef gaan. Mijn vrouw en de wethouders trokken aan de bel. Zeiden dat ik echt rust moest nemen. Pas toen ik dat deed, merkte ik hoe geleidelijk de vermoeidheid erin was geslopen en hoe ik me na twee weken vakantie weer zo fris als een hoentje voelde. Ook ík heb moeten leren dat ik af en toe vakantie nodig heb.”
De tekst gaat verder onder de foto
Hubert Bruls bij ons in de studio
Hubert Bruls bij ons in de studio © Omroep Gelderland

Sociale gevolgen

Hij was niet de enige die er doorheen zat. De afgelopen periode maakte hij zich ook veel zorgen om mensen die eenzaam waren. Ouderen, maar ook jongeren. "Die alleen op hun studentenkamertje zitten. Die sociale gevolgen hebben we misschien te laat gezien. Want je moet deze crisis niet alleen als een virologische zien, maar ook als een sociale en economische. Daarover is heel veel gezegd en geschreven, met alle steunpakketteen. Maar die sociale gevolgen zie je niet als iemand eenzaam zit te wezen op zijn studentenkamer of in het verpleeghuis. Ik zeg niet dat we de lockdown niet hadden moeten doen, in tegendeel, maar ik denk dat we eerder hadden moeten praten hoe we de samenleving weer open gingen zetten.
Hij werd door zijn eigen dochters van 18 en 20 jaar oud ook met de neus op deze feiten gedrukt. Net als door zijn moeder, die alleen in Limburg woont. “Zij heeft de gevolgen van de lockdown zeker gevoeld. Als je in je eentje woont, wordt het in zo’n lockdown wel stil hoor. Ik heb veel meer dan anders met haar gebeld om contact te houden.”
Burgemeester zijn is veel interessanter dan minister
Zelf vond hij de lockdown soms ook best lastig. "Ik vond afgelopen winter wel héél grijs. Je kon niets, geen leuke kerstshow, weinig bezoek en toen gingen in december óók nog de winkels dicht. Gelukkig waren er ook momenten van opluchting. Toen het eind van de winter heel erg ging vriezen, en iedereen ijsvrij nam, voelde je de opluchting op straat, het plezier, allerlei ontmoetingen.”
Hubert Bruls vertelde nog veel meer tijdens het uitgebreide interview dat verslaggeefster Annemieke Schakelaar met hem had. Over dat hij burgemeester zijn interessanter vindt dan minister zijn, over zijn vrouw die zijn morele kompas is, over de discussie over mondkapjes die hij niet goed heeft gedaan. Kijk het interview hier.