Slapeloze nachten na omwaaien hoogspanningsmasten

De geknakte masten in Oosterwolde bezorgen haar en haar buren slapeloze nachten. "Dan realiseer je je dat je een heel groot risico loopt. Zo'n ongeluk is wéér een bevestiging", benadrukt buurman Flip Hatzman. Op zes meter van zijn woning staat een hoogspanningsmast. "Als hij valt, valt hij op mijn huis of het huis van de buren."

Het ongeluk in Oosterwolde doet Hatzman denken aan 2005, toen brak er een elektriciteitskabel in Warnsveld. "Die kabel viel bij iemand in de tuin. De oorzaak was ijzel. Nu is het in Oosterwolde een storm en in 2010 was het extreme wind in Vethuizen: het kan dus dat er om de één of andere reden iets gebeurt, en daardoor nemen de zorgen bij ons alleen maar toe."

Naast de angst voor een incident, is er nog een zorg. Er zijn aanwijzingen voor een verband tussen langdurige blootstelling aan elektromagnetische velden en een verhoogd risico op kinderleukemie. De hoogspanningslijnen in Warnsveld en Zutphen worden door de Gezondheidsraad gerekend tot de top 10 gevaarlijkste van Nederland.

Ruim duizend huishoudens wonen in Zutphen en Warnsveld binnen de zone die de Gezondheidsraad aanwijst als ongewenst om te wonen voor kinderen. "Statistisch gezien komt het weinig voor, maar het zal maar nét jouw gezin zijn waar kinderleukemie voorkomt, door iets wat je kunt vermijden. Die kabels hier die kunnen onder de grond", zegt Hatzman.

Hij refereert naar een onderzoek van Tennet. De netbeheerder deed in 2019 in opdracht van de gemeente Zutphen een uitgebreid haalbaarheidsonderzoek om te kijken of het technisch mogelijk is om de kabels onder de grond weg te werken. Conclusie: de elektriciteit kan zonder problemen onder de grond.

Samen met buren dringt Hatzman er al jaren bij de gemeente, provincie en het Rijk op aan dat de 150 kilovoltlijnen - in totaal 4 kilometer lang - ondergronds moeten. "We zijn al dik 17 jaar in overleg met instanties, het wordt nu echt tijd dat ze er geld voor vrijmaken "

Dat er in al die jaren nog geen stukje kabel in de grond zit, frustreert Ten Velde. "Het kan zonder problemen onder de grond. Dat doet zeer als je dat weet en het is nog steeds niet gebeurd, terwijl wij ons ernstige zorgen maken om onze veiligheid en onze gezondheid."

De gemeente Zutphen zegt al een aantal jaren geen geld te hebben voor het miljoenenproject. Tot grote opluchting van de actiegroep heeft de gemeenteraad onlangs het college wel opgedragen om het project aan te melden bij het Rijk en TenneT, zodat Zutphen in ieder geval op de wachtlijst komt voor de regeling van het Rijk.

De 'verkabeling' kost in totaal 18 miljoen euro, waarvan 4,5 miljoen euro op het conto komt van de gemeente. De overige 80 procent wordt via een regeling gesubsidieerd door het Rijk, die uit voorzorg alle hoogspanningslijnen boven dichtbevolkte gebieden wil wegwerken.

Maar die 4,5 miljoen euro heeft Zutphen niet paraat. Aanstaande vrijdag beslist de gemeenteraad of ze vanaf volgend jaar toch geld gaat vrijmaken voor het project. Een ander scenario is dat de raad dit besluit voor zich uit schuift, en pas dit najaar praat over de financiering. De hoop is namelijk nog steeds dat ook de provincie meebetaalt, maar daarover is nog geen akkoord bereikt.

De bewoners van 't Spiker gaan ervan uit dat de raad geld gaat vrijmaken, helemaal na het ongeluk in Oosterwolde. "Ik reken erop dat de gemeente nu doorpakt", aldus Hatzman.