Nieuws
'Recreanten uit Veluwse gebieden weren? Dan het laagvliegen ook!'
5 juni 2021, 20:30 • 4 minuten leestijd
KOOTWIJK - "Waarom mag Defensie hier wel met zware helikopters laagvliegen, maar worden wij uit het gebied geweerd?” Die vraag stellen meerdere bewoners van de Veluwe nu de provincie bezig is met de ontwikkeling van de zogenoemde recreatiezonering. Dat houdt in dat de provincie natuurgebieden deels wil afsluiten voor publiek. Onbegrijpelijk, vinden de bewoners, die het nóg vreemder vinden dat de nieuwe regels niet gelden voor Defensie.
Het waait flink op twaalf meter hoogte boven het Kootwijkerzand, maar met de temperaturen van afgelopen week is het een aangename verkoeling voor Kootwijker Paul Milo. Met open mond kijkt hij vanuit een uitkijktoren het Kootwijkerzand over. "Ik ben hier een aantal jaar geleden komen wonen voor het natuurschoon en moet je eens kijken: het is echt prachtig hier", zegt hij.
Bekijk de video. De tekst gaat eronder verder.
'Recreanten uit gebieden weren? Dan het laagvliegen ook!'
'We worden niet serieus genomen'
Vanuit de toren is de gigantische omvang van het gebied goed te zien. Overal waar je kijkt, mag je nu nog komen. Maar als het aan de provincie Gelderland ligt, komt daar verandering in. De provincie wil namelijk meerdere gebieden - waaronder een deel van het Kootwijkerzand - tijdens het broedseizoen afsluiten. "Om zo de natuur te beschermen", vertelde provinciebestuurder Peter van 't Hoog eerder al.
Op dat plan kwam veel kritiek, onder meer uit Hulshorst, Nunspeet en Garderen, waar ook gebieden liggen die kans maken om deels gesloten te worden. Grootste pijnpunt is dat de bewoners zich niet gehoord voelen door de provincie. "Onze kritiek wordt totaal niet serieus genomen", vindt Milo, die de Facebookgroep 'Recreatiezonering Veluwe mét bewoners' beheert.
De tekst gaat onder de afbeelding verder.
'Laagvliegen? Heel krom dat dat kan'
Daarnaast is er volgens hem nog een ander discussiepunt: het laagvliegen van de Koninklijke Luchtmacht. Zij oefent met regelmaat op heel lage hoogte boven de Veluwe. In de zoneringsplannen van de provincie wordt hier niet inhoudelijk over gesproken. En hoewel laagvlieggebieden door het Rijk worden aangewezen, zou de provincie in ieder geval haar best kunnen doen in te grijpen, vindt Milo. "Je gaat mij echt niet vertellen dat laagvliegen de natuur niet verstoort."
Bekijk de kaart, de tekst gaat daaronder verder
Hij vindt het heel krom dat Defensie 'gewoon' mag blijven vliegen, terwijl de recreanten aan alle kanten rekening moeten houden met de nieuwe regels. "Het is toch van der zotte dat wij ons stinkende best moeten doen om vervuiling te voorkomen, terwijl Defensie er met haar helikopters gewoon overheen vliegt
Milo pleit ervoor dat de regels voor iedereen hetzelfde gelden. "Wij snappen dat het op sommige plekken niet goed gaat met de natuur, maar gebieden afsluiten voor publiek is daar géén oplossing voor en al helemaal niet als Defensie tegelijk mag blijven vliegen. Het kan niet zo zijn dat de luchtmacht een uitzonderingspositie heeft."
'Oefenen nodig om krijgsmacht operationeel te houden'
De Koninklijke Luchtmacht kent de kritiek van de Veluwenaren, vertelt hoofd-ecoloog Hans van Gasteren op vliegbasis Gilze-Rijen, waar de helikopters gestationeerd staan. Al jaren houdt hij de invloed van laagvliegen op natuur in de gaten.
De tekst gaat onder de afbeelding verder
"Ik snap dat het vreemd overkomt dat helikopters boven de Veluwe mogen oefenen, maar daar is door het Rijk goed over nagedacht toen zij ons daarvoor in 2012 een vergunning verleende", legt hij uit. "Om onze krijgsmacht operationeel te houden, zal er toch geoefend moeten worden."
En daarbij wordt volgens Defensie zoveel mogelijk rekening houden met de natuur. "Als het broedseizoen is, houden we daar zo actief mogelijk rekening mee. Ook als we weten dat er ergens een bijzondere vogel zit, vliegen we daaromheen."
Laagvliegen is een korte, pittige verstoring, maar is daarna wel voorbij
Maar Van Gasteren ziet ook wat anders. "Uit onderzoeken blijkt dat wanneer je met een helikopter overvliegt, dat niet een heel groot effect heeft. Natuurlijk schrikken de vogels en hebben ze er even last van. Aan de andere kant: de helikopter vliegt 200 kilometer per uur, dus je bent heel snel over zo'n gebied heen. Het is dus een heel korte, maar pittige verstoring, maar daarna is het wel 'voorbij'.
'Recreanten zijn het probleem'
De ecoloog kaatst de bal terug naar de recreanten. "Ik heb zelf het idee dat het met de natuuroverlast van het laagvliegen wel meevalt. Het is echt iets heel anders dan recreatieve verstoring die op de grond plaatsvindt, met grotere aantallen waarbij continu mensen aanwezig zijn. Dat is niet te vergelijken met zo nu en dan een vliegbeweging."
Die boodschap valt niet goed bij de bewoner en recreant Milo. Hij roept de provincie nogmaals op om het gesprek over het beperken van laagvliegen op de Veluwe met Defensie te voeren.
Het aantal klachten over laagvliegen in Gelderland is in het afgelopen coronajaar flink toegenomen. Defensie heeft dat op twee plekken gemeten. In het laagvlieggebied Veluwe/Randmeren werd er in 2019 31 keer geklaagd over helikopters, afgelopen jaar staat de teller op 83 keer. Over de militaire luchthaven Deelen is in 2019 100 keer geklaagd, tegenover 247 keer in 2020. Defensie zegt niet te schrikken van de cijfers. "Door de coronacrisis hebben we minder in het buitenland kunnen oefenen en meer in Nederland. Het is dan niet gek dat de cijfers toenemen. Bij de cijfers van Deelen moet worden opgemerkt dat er in december iemand is geweest die 165 klachten voor het afgelopen jaar heeft ingediend."
