Nieuws

Milieubeweging heeft spandoeken, de boer een shovel: wie is er eigenlijk de baas in Lunteren?

Bij de horecazaak in Lunteren zochten dronken gasten de confrontatie met handhavers.
Bij de horecazaak in Lunteren zochten dronken gasten de confrontatie met handhavers. © Instagram/Handhaving Ede
LUNTEREN - Lunteren staat op de kaart. Nadat vorige week een persfotograaf met zijn auto in een sloot werd geduwd door de bestuurder van een shovel, werden handhavers afgelopen weekend belaagd bij het controleren van coronamaatregelen.
Problemen op het (christelijke) platteland met 'de overheid' spelen al veel langer. De Politieacademie in Apeldoorn deed er in 2010 al eens onderzoek naar. Jongeren ontworstelen zich aan het juk van de streng-religieuze opvoeding en vinden steun bij elkaar in kleine gemeenschappen waar weinig te beleven valt.
Na incidenten kijken mensen vaak weg, constateerden de onderzoekers toen al. "Juist in deze gemeenschappen worden soms wat al te gemakkelijk problemen ontkend ('dat doen onze kinderen niet’)", stelde de Politieacademie.
Het is praten, praten, praten. Met de hoed in de hand
Luuk Miedema uit Terwolde (*) is alcoholpreventiedeskundige. Hij praat al jaren in Gelderse dorpen over drankketen. "Het is praten, praten, praten. Met de hoed in de hand", zegt Miedema.
Wantrouwen van en agressie tegen de overheid, zoals tijdens coronaprotesten, is bijna aan de orde van de dag. En dat zie je niet alleen in steden. Miedema: "Die trend is ook in de dorpen zichtbaar. Het gereedschap dat mensen daarbij beschikbaar hebben is alleen anders. Dat zag je al bij de boerenprotesten. De milieubeweging blinkt uit in wetenschappelijke onderzoeken en spandoeken, boeren hebben trekkers en shovels. Mensen die aan dat laatste niet gewend zijn, schrikken daar vaak flink van."

Mobieltje op het nachtkastje

De Terwolder: "Vroeger hadden de mensen thuis geen televisie en zo hielden ze de buitenwereld buiten. Maar dat is allang niet meer zo. Jongeren hebben allemaal een mobieltje en dat gaat mee de slaapkamer in en ligt op het nachtkastje."
Media dringen zo de wereld binnen van de behoudende gemeenschappen. Een verslaggever in Krimpen aan de IJssel kreeg klappen toen hij verslag deed van kerkgangers in coronatijd. Miedema: "Media-aandacht alsof het een bedreigde diersoort is. Je verwacht wel van een voetbalhooligan dat die rake klappen kan uitdelen, maar van een kerkganger veel minder."
"We hebben te maken met een dynamische werkelijkheid", gaat hij verder. "Enerzijds kan je het accent leggen op de behoudende of de religieuze kant van de zaak, verschillende onderzoeken wijzen ook in die richting. Anderzijds kan je ook spreken van een plattelandsbevolking die juist meegaat met de tijd."
De spanning in de Nederlandse samenleving loopt op, constateert Miedema. "Je zou kunnen zeggen dat de geest uit de fles is. Hoe krijg je die er weer in? Dat is heel lastig, begin met minder praten en meer luisteren. We hebben niet voor niets twee oren en maar één mond. "

Problemen bij horecazaak

Politie en boa's van de gemeente Ede verrichtten zaterdagavond drie aanhoudingen bij een horecazaak in de dorpskom van Lunteren. Dronken klanten hadden het op de handhavers gemunt. Daarbij dreigden ze onder meer een shovel te gebruiken, zoals eerder die week gebeurde bij een persfotograaf in hetzelfde dorp.
De handhavers wilden de horeca-uitbater wijzen op het overtreden van de coronaregels. De beschonken clientèle verhinderde dat. De handhavers verklaarden op sociale media: "De verdachten probeerden ons door middel van geweld de zaak uit te zetten."
Later werd de boodschap offline gehaald.
Op de Facebook-pagina van Omroep Gelderland wordt wisselend gereageerd op de gebeurtenissen op het terras in Lunteren. Een van hen zegt: "De boa’s waren echt kinderachtig bezig. De jongens kregen één biertje aangeboden. Een van de jongens had zelfs een zoontje van drie jaar bij zich. De boa’s wilden de jongens arresteren en in de boeien slaan in verband met het biertje en toen hebben ze een grapje gemaakt over die shovel. Dat zoontje was overstuur over hoe hardhandig de boa’s de jongens aanpakten. Politie heeft het gelukkig weten te sussen."
Een ander reageert: "Altijd heeft een ander het gedaan. Hoe moet dit dadelijk als de terrassen open gaan met dat dronken zooitje."
De drie verdachten die zaterdag zijn aangehouden bij de horecazaak in Lunteren zijn na het afleggen van een verklaring heengezonden. "Ze werkten netjes mee en vonden het zelf achteraf gezien ook niet zo handig wat ze hadden gedaan", zegt een woordvoerster van de politie.

Alcoholgebruik

Veel gemeenten worstelen met het alcoholgebruik door jongeren in kleine kernen.
Bijzonder hoogleraar veiligheid en collectief gedrag Otto Adang schetste in de Stentor eerder dit jaar een wijdverbreid fenomeen. "Je ziet het in plaatsen met hechte gemeenschappen en grote sociale cohesie. Soms staan ouders er bij en die zeggen dan: dat deden wij vroeger ook of zelfs heftiger. Er zijn verhalen bekend over mensen die naar de politie stapten en wiens ruiten vervolgens werden ingegooid."

'Het gezag komt en gaat'

De houding tegenover gezag is dubbelzinnig, zegt Adang. "Aan de ene kant is het gezag via God aangewezen en zijn ze dus heel gezagsgetrouw. Aan de andere kant is het de overheid die in hun ogen van alles fout doet."
Ook zijn handhavers, predikanten en burgemeesters passanten, meent de bijzonder hoogleraar. "Als ze vinden dat de overheid zich onterecht met hen bemoeit, grijpen ze zelf in."
Niet onbelangrijk, constateerde de Politieacademie in haar eerdere onderzoek: de rol van oudere jongeren. Bij een fors deel van de problemen zijn mannen betrokken tot 35 jaar. "Het is een misverstand te veronderstellen dat het alleen maar jongens zijn tot een jaar of 23, die ‐ als ze eenmaal getrouwd zijn – vanzelf uit de problemen groeien."
Politiewetenschapper Jaap Timmer wijst er op dat met de komst van de Nationale Politie de zeggenschap over de politie uit de regio is verdwenen. "Sommige burgemeesters hebben de luxe om het verdwijnen van politie-inzet te compenseren met boa's. Maar dat zijn geen politiemensen. Die moeten plaatselijke verordeningen handhaven. Breng een deel van die landelijke inzet terug naar de regio, daar waar het gezag thuishoort."
Hij noemt de moord op advocaat Derk Wiersum als voorbeeld. "Toen is veel politie uit de regio gehaald om advocaten en officieren van justitie te bewaken. Daar kun je ook de marechaussee voor uitbreiden en inzetten."

Nog een verdachte van shovelaanval in hechtenis

Na het shovelincident in Lunteren van een week geleden zit nog één van de drie verdachten in hechtenis, een 34-jarige man uit Lunteren. De twee andere verdachten, een Lunteraan (55) en een Barnevelder (21) zijn vrijgelaten, maar blijven verdachten.
Het Openbaar Ministerie beslist of het trio voor de rechter moet verschijnen.
(*) In dit artikel stond aanvankelijk een passage met alcoholpreventiedeskundige Luuk Miedema uit NRC uit 2019. Miedema distantieert zich van die inhoud. "De citaten uit de NRC missen context en zijn geen juiste weergave van mijn kijk op inwoners van het gebied waarin ik werk. Ze doen geen recht aan het respect wat ik heb voor die inwoners", zegt Miedema.

Zie ook: