Achterhoek / Stedendriehoek

Zorgen om 'vervuilende' staalslakken op vuilstort in Eerbeek

Inwoners van Eerbeek zijn bezorgd over 200.000 ton staalslakken op vuilstort.
Inwoners van Eerbeek zijn bezorgd over 200.000 ton staalslakken op vuilstort. © Omroep Gelderland
EERBEEK - Omwonenden van de voormalige stortplaats aan de Doonweg in Eerbeek maken zich ernstige zorgen. Ze zijn bang dat de 200.000 ton staalslakken die op de stortplaats zijn aangebracht op de lange termijn gezondheidsrisico's met zich meebrengen.
Tussen de bossen aan de rand van Eerbeek ligt een voormalige stortplaats. Marjolein Hogeboom woont er vlakbij en wandelt er iedere dag met haar hond. De grijze bult met steenachtig materiaal die zo'n 1,5 jaar geleden op de stortplaats herrees, baart haar zorgen.

Bloedneuzen

"Ik heb nooit last van bloedneuzen, maar in de tijd dat ze de staalslakken erop strooiden was er veel stof. Ik heb toen ontzettend veel last van bloedneuzen gehad en ik heb dat nooit. Nu is dat over, maar je denkt wel, zou het daarvan komen?". Ook een andere buurtbewoner, die anoniem wil blijven, zegt tijdens de werkzaamheden last te hebben gehad van bloedneuzen. Dat bloedneuzen te linken zijn aan staalslakken, is overigens niet medisch bewezen.
Hoewel Hogeboom zich al enige tijd afvraagt wat de grijze massa precies is in haar buurt, komen de echte zorgen pas kort geleden, na het zien van het TV programma De Vuilnisman over staalslakken. "Ik dacht: potverdikke, dat lijkt wel erg op dat spul wat hier ligt!"
Bekijk onze reportage over de staalslakken. De tekst gaat eronder verder
Zorgen over staalslakken in Eerbeek.

Staalslak: geen slijmerige beestje

Staalslakken zijn geen slijmerige beestjes, maar brokken die vrijkomen bij de productie van staal. Het wordt gebruikt in de weg- en waterbouw en in het geval van Eerbeek om de voormalige stortplaats mee af te dichten én om ervoor te zorgen dat de bult stabiel genoeg is voor het plaatsen van 15.000 zonnepanelen.
"Een flink gewicht, en om die reden is er gekozen voor het gebruik van deze erkende bouwstof", legt directeur van de stortplaats William Suijkerbuijk uit. "Het is toegelaten binnen de wetgeving, vandaar dat het gebruikt is."
De staalindustrie moet ergens heen met de staalslakken, waardoor aannemers geld toe krijgen als ze een lading afnemen. Volgens Suijkerbuijk speelde dit niet mee in de keuze voor het product, en zijn er al zeker geen miljoenen verdiend aan de staalslakken. "Wij hebben hier in ieder geval geen geld voor ontvangen. Wij hebben ervoor betaald om dit te kunnen realiseren."

Lange termijn gevolgen

Hogeboom en andere omwonenden klopten met hun zorgen al aan bij de gemeente Brummen, die het volgende meldde. "De provincie Gelderland heeft vergunning verleend voor deze werkzaamheden. De provincie heeft bevestigd dat de werkzaamheden geen gevaar opleveren voor de volksgezondheid, en dat de werkzaamheden passen binnen de vergunning en voldoen aan de gestelde normen."
De Eerbeekse denkt niet dat er per direct gezondheidsrisico's zijn, maar wel op de lange termijn. "Er zitten zware metalen in staalslakken, die gaan nooit meer weg. In de loop der jaren dan zakken die metalen de grond in", denkt Hogeboom. "Uiteindelijk zit het in het grondwater en zeggen we over 50 jaar: wat zijn de mensen hier ziek. Ik maak me daar echt zorgen over!"

Wit goedje in de sloten

Volgens de directeur van de stortplaats zijn de zorgen over de zware metalen onnodig. "De metalen zijn goed gebonden en liggen vast in het gesteente. Er is hier geen enkele uitstoot naar de lucht. We kunnen hier echt garanderen dat er geen schade is naar de omgeving en naar de gezondheid van mensen."
Het witte goedje in de sloten rondom de stort, doet iets anders vermoeden. "Het enige wat er gebeurt is dat er kalkmelk uit de slakken spoelt, vandaar de witte kleur. Maar dit water wordt apart afgevoerd naar een waterzuivering. Het kan dus niet in contact komen met het grondwater."
Dat laatste is een belangrijke voorwaarde voor het gebruik van staalslakken: het materiaal mag niet direct in aanraking komen met de grond en/of het grondwater, vanwege schadelijk kalk dat dan vrijkomt.

Ernstige vervuiling in Spijk

Volgens de provincie Gelderland is er op dit moment één melding over gezondheidsklachten van een omwonende bij hen bekend. "Er is nog niet duidelijk of er een relatie ligt met de klachten en de staalslakken", laat woordvoerder Tim van den Brink weten.
Omwonenden in Eerbeek zijn extra ongerust door verhalen uit Spijk, waar staalslakken door regen wegspoelden waardoor zware metalen in het oppervlaktewater belandden. Het waterschap, de omgevingsdienst en de gemeente West Betuwe spraken van 'ernstige vervuiling'. De aannemer en de eigenaar van het terrein moeten de vervuiling daar de komende jaren ongedaan maken.
Volgens de directeur van de stortplaats is zo'n situatie in Eerbeek uitgesloten. "Hier hebben we een gesloten systeem, dus dat is echt een groot verschil. Bovendien worden er allerlei metingen gedaan."

Van afvalproduct naar bouwstof

Ondanks de vergunning en de controles blijft de onrust bij omwonenden. "Jaren terug waren staalslakken nog een afvalproduct. Toen waren er best wel wat kanttekeningen over het gebruik ervan. Dan wordt de wet aangepast en dan mag het wel. Dat is toch raar? En hoe gevaarlijk is het nou echt op de lange termijn, dat vraag ik me nog steeds af", aldus Hogeboom. Ze hoopt dat de politiek nog eens goed naar de regelgeving voor het gebruik van de slakken gaat kijken.
Middels een informatiebijeenkomst hoopt de directeur van de stortplaats binnenkort alle omwonenden te kunnen spreken. "Dan zal ik al hun vragen beantwoorden. Op die manier kunnen we in een dialoog de onrust bespreken."