Mensen gaan steeds vaker de weg op tijdens de avondklok

In de metingen is te zien dat vanaf 20.00 uur het verkeer in Gelderland ieder kwartier flink afneemt. De grootste afname is in het laatste kwartier voordat de avondklok ingaat. Vanaf 21.00 uur is de hoeveelheid verkeer in één keer een stuk minder, al verschilt dit per plek nog sterk.

Op sommige wegen passeren er dan nog enkele voertuigen per kwartier, op andere wegen gaat het nog om meerdere tientallen. In de loop van de avond neemt het aantal voertuigen gestaag af. In het laatste half uur voor middernacht is de daling nog weer een stuk sterker.

De drukste wegen zijn de snelweg A1 tussen Barneveld en Hoevelaken en de A12 bij Arnhem. Deze wegen behoren ook overdag tot de drukkere wegen van de provincie. Bij de start van de avondklok in januari gingen hier tussen 21.00 en 22.00 uur meerdere tientallen voertuigen per kwartier langs de meetpunten. In de loop der weken is dit gestegen en zit het aantal voertuigen op vergelijkbare tijdstippen nu meestal boven de honderd per kwartier.

Het NWD maakte op 29 meetlocaties door heel Gelderland van snelwegen, provinciale wegen en gemeentelijke wegen de verkeersdrukte inzichtelijk. De cijfers zijn gebaseerd op het aantal voertuigen dat per kwartier het meetpunt passeert, van 20.00 uur 's avonds tot middernacht. Gemeten van de eerste dag van de avondklok - 23 januari - tot afgelopen week. De conclusies van de stijging zijn gebaseerd op het passerende verkeer op doordeweekse dagen.

Ook in de weekenden is er een stijging te zien, maar op zaterdag en zondag is er in zijn algemeenheid sowieso veel minder verkeer. Dit kan impliceren dat doordeweeks het meeste verkeer vooral werk gerelateerd is. In dat kader past ook de drukte op donderdag. Donderdagavond is de drukste verkeersavond tijdens de avondklok en dat strookt ook met de drukte overdag. De donderdag is volgens het NDW sowieso de drukste dag van de week en dit is vooral gerelateerd aan werk.

Er zijn moeilijk conclusies te verbinden aan de toegenomen verkeersintensiteit. Het is niet te achterhalen of alle bestuurders gebruik maken van een ontheffing of dat bestuurders bijvoorbeeld meer hun best zijn gaan doen een ontheffing te krijgen. Ook veranderingen in andere coronaregelgeving kan van invloed zijn. Zo zijn sinds begin maart de contactberoepen weer toegestaan en dat zorgt mogelijk ook voor meer verkeersbewegingen na 21.00 uur.

Gedragspsycholoog Ruben Dummer durft ook geen directe conclusies te trekken, maar kent wel de algemene gedragingen die ook hier van toepassing kunnen zijn. "Mensen zijn gewoontedieren die ook achter elkaar aan lopen."

"Als er steeds meer mensen in je omgeving de avondklok overtreden, kan het uiteindelijk geaccepteerd gedrag worden en zijn we zelf ook eerder geneigd het te doen. Zeker als er ook nog versoepelingen in de regels zijn of zoals de avondklok die vanaf volgende week een uur later ingaat. Dan hebben we het gevoel dat die regels allemaal niet zo nodig zijn en gaan we ze nog gemakkelijker overtreden."

Ook op basis van het aantal uitgeschreven boetes voor het schenden van de avondklok is het moeilijk te concluderen hoe het zit met de toename van het verkeer. Regionale cijfers hierover zijn moeilijk te achterhalen. Het landelijke beeld laat zien dat boetes voor schending van de avondklok afnemen. Dit gaat dus juist niet gelijk op met de verkeerstoename. Maar ook de daling van de boetes zijn moeilijk te duiden omdat er geen gegevens zijn over de mate van handhaving. Wel bestaat het algemene beeld dat de handhaving op de avondklok minder sterk is dan in de eerste weken.

Dummer: "Een mens wil van nature graag naar buiten en hij heeft weerstand tegen iets wat hij moet of wat hem wordt opgelegd. Als er dan geen gevolgen zijn voor het overtreden van de avondklok omdat er bijvoorbeeld weinig controle is, versterkt dit verder het idee dat de noodzaak van de avondklok niet zo groot is. Bovendien heb je niet de persoonlijke consequentie van bijvoorbeeld die boete. De kans dat mensen tijdens de avondklok dan wel naar buiten gaan wordt daardoor alleen maar groter."