Achterhoek / Noord-Veluwe
Middeleeuwse schilders deden al aan Black Lives Matter
NIJMEGEN - Ze leefden tussen 1385 en 1416 en legden de middeleeuwen vast zoals we die voor ogen hebben. De Gebroeders van Lymborch maakten miniaturen met grote kastelen in weidse landschappen waarin boeren hard aan het werk zijn en edelen in prachtige kleding rondlopen. De Nijmegenaren behoren tot de beste Europese kunstenaars uit de late middeleeuwen. Uit nieuw onderzoek van de stichting Maelwael Van Lymborch Studies blijkt dat ze ook een goed beeld hadden van de Afrikaanse en Arabische wereld.
Herman, Paul en Johan van Lymborch waren drie broers die aan het einde van de veertiende eeuw werden geboren in Nijmegen. Ze groeiden op in een kunstenaarsfamilie die vooral werkzaam was voor de hertog van Gelre.
De drie broertjes leerden het schildersvak al jong in het Nijmeegse familieatelier aan de Burchtstraat en daarna in Parijs. In Frankrijk maakten de Gebroeders van Lymborch hun grootste meesterwerken, zoals de miniaturen in het getijdenboek Très Riches Heures du Dux de Berry.
Tekst gaat verder onder de afbeelding.
Azië toonaangevend
Wie de kunst van de Gebroeders van Lymborch goed bestudeert, ontdekt dat Afrikaanse en Aziatische culturen een belangrijke rol spelen in hun werk. De Nijmeegse docent kunstgeschiedenis André Stufkens deed onderzoek naar de exotische elementen in het werk van de Gebroeders van Lymborch.
“In hun kunstwerken lopen figuren rond in kledingstukken geïnspireerd op die uit China, Mongolië, Byzantium en de Levant. Na de middeleeuwen ontstond het beeld van Europa als het centrum van de wereld, maar in de tijd van de Gebroeders van Lymborch was Azië toonaangevend”, legt Stufkens uit.
Black Lives Matter
De middeleeuwse Europeanen hadden ook ontzag voor Afrikanen en vooral vanwege hun rijkdom. Zij werden gezien als de brengers van goud. De Gebroeders van Lymborch laten mensen met een donkere huidskleur zien in rijke kleding.
Stufkens benadrukt dat Afrikanen op middeleeuwse afbeeldingen volstrekt gelijkwaardig zijn aan Europeanen. “Ondanks de stereotypen en het gebrek aan kennis zijn de Gebroeders van Lymborch erin geslaagd om Afrikanen op een heel menselijke en naturalistische manier te schilderen, waarschijnlijk als eersten in de westerse schilderkunst. Black Lives Matter avant la lettre."
Tekst gaat verder onder de afbeelding.
Leeuwen in de Valkhofburcht
André Stufkens verklaart de moderne interpretatie van de Gebroeders van Lymborch door hun afkomst. In Nijmegen heerste aan het einde van de veertiende eeuw een tolerant klimaat voor andere geloven en culturen. Joden kregen bescherming van de hertog van Gelre terwijl ze elders werden vervolgd. Aan het Gelderse hof op de Valkhofburcht waren veel internationale invloeden.
“De hertog van Gelre hield als één van de weinige Europese vorsten leeuwen en kamelen op zijn kasteel. Wellicht werden die persoonlijk naar Nijmegen gebracht door Afrikaanse handelaren en hebben de Gebroeders van Lymborch dat gezien”, aldus Stufkens.
Ridders van Gelre
De Ridders van Gelre brengen vanavond op TV Gelderland een bezoek aan het geboortehuis van de Gebroeders van Lymborch in Nijmegen. Sinds kort is daar een klein museum over de middeleeuwse kunstenaars gevestigd.
Conservator Peter van der Heijden geeft een rondleiding. André Stufkens zal kort vertellen over zijn nieuwste inzichten bij het werk van de Gebroeders van Lymborch.
Bekijk de aflevering nu al via Uitzending Gemist:
Ridders van Gelre - Gebroeders van Lymborch
