‘Asfaltfabrieken stoten te veel kankerverwekkend benzeen uit’

Welke fabrieken te veel benzeen uitstoten, is niet duidelijk. In Gelderland zijn zes asfaltfabrieken: in Doetinchem, Harderwijk, Huissen, Nijkerk, Tiel en Nijmegen. In laatstgenoemde stad maken inwoners zich al jaren zorgen. Eind 2020 maakte een school vlakbij asfaltfabriek APN aan de Energieweg bekend te verhuizen omdat er grote zorgen waren over de gezondheid van leerlingen en docenten.

De norm voor de uitstoot van benzeen is in 2016 ingevoerd, maar er wordt nauwelijks op gehandhaafd. In een niet-openbaar onderzoeksrapport in handen van Trouw staat dat er soms wel meer dan tien keer de toegestane hoeveelheid van de kankerverwekkende stof wordt uitgestoten. Tot januari 2019 kregen de asfaltverwerkers de tijd om aan de uitstootnorm te voldoen, maar dat is dus niet gelukt.

“We hadden dit allang opgelost willen hebben”, zegt Ron Wesseling, manager van de Vakgroep Bitumineuze Werken (belangenorganisaties van asfaltcentrales) tegen de krant. “Door de complexiteit is het niet haalbaar gebleken om het sneller te doen. Een grote frustratie van ons allemaal.”

Die complexiteit komt doordat niet duidelijk is hoe het komt dat de stof wordt uitgestoten. Benzeen komt vrij bij het recyclen van asfalt: wanneer oud asfalt wordt verwarmd en gedroogd om te kunnen verwerken tot nieuw asfalt, komt de schadelijke stof vrij. Waar dat door komt en hoeveel het precies is, is onduidelijk.

Er wordt veel onderzoek naar gedaan, maar tot op heden zonder resultaat. Maar stoppen met het recyclen van asfalt, eventueel tijdelijk, wil zowel de industrie als de overheid niet: het hergebruik is duurzaam en past in de circulaire economie.

De overschrijding is al sinds 2017 bekend bij zowel industrie als overheden, maar er zijn nog geen maatregelen genomen om die uitstoot terug te dringen, meldt de krant. Het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat is verantwoordelijk voor de norm. “Benzeen is schadelijk voor mens en milieu. Het is van belang om op de hoogte te zijn van structurele overschrijdingen en de achtergrond daarvan”, schrijft het ministerie in een reactie aan Trouw.

Maar het ministerie denkt er wel over om de regelgeving aan te passen, wanneer een oplossing uitblijft. Als uit onafhankelijk onderzoek komt vast te staan dat de asfaltcentrales deze algemene norm onmogelijk kunnen halen, kan het ministerie voor hen 'in het uiterste geval' een specifieke soepelere normering instellen, meldt het ministerie.

Voor de handhaving van de huidige norm wijst het ministerie naar lokale overheden. Enkele Gelderse gemeenten, waaronder Harderwijk en Doetinchem, gaven in afwachting van het onderzoek een ontheffing, zodat asfaltbedrijven tot 1 januari tot vijf keer meer benzeen mogen uitstoten.

De Nijmeegse asfaltcentrale deed een verzoek om meer uit te mogen stoten, maar trok dat in na commotie in de buurt.