nieuws

'Ik vind het verschrikkelijk', Culemborgers vrezen windmolens zo hoog als Eiffeltoren

Omwonenden Hennie van den Bogaart en Martin van Weelden met Inge de Jager.
Omwonenden Hennie van den Bogaart en Martin van Weelden met Inge de Jager. © Omroep Gelderland
CULEMBORG - De geplande komst van zes windmolens in Culemborg stuit inwoners van die stad tegen de borst. Hoewel ze aanvankelijk aanschoven in het overleg, voelen ze zich inmiddels belazerd door de initiatiefnemers en betrokken partijen.
Hennie van den Bogaart vestigde zich in 2015 in Culemborg. Een half jaar na zijn verhuizing ontvangt hij een brief waarin hij wordt geïnformeerd over het voornemen van de gemeente om windmolens te plaatsen. Twee van de zes komen vlak bij Hennie te staan, ieder op 270 meter aan weerszijden van zijn woning. 'Een nachtmerrie', noemt Hennie het idee dat er twee windmolens komen die bijna zo hoog zijn als de Eiffeltoren.
"Als je dan vraagt hoeveel geluid zo'n ding produceert, krijg je allerlei formules om je oren. Ik kan alleen nergens controleren hoeveel geluid het is, want windmolens met een tiphoogte van 270 meter zijn er nog niet in Nederland", zegt Hennie. Hij wijst naar links en naar rechts. "Daar gaan ze ze ontwikkelen."
Bekijk de video. De tekst gaat eronder verder.
Title
In het tv-programma In het vizier van De Jager spreekt Inge de Jager met alle betrokken partijen: de omwonenden die straks de windmolens in hun achtertuin hebben, de initiatiefnemers die vijf jaar geleden het plan indienden en de gemeente Culemborg die uiteindelijk groen licht moet geven voor de komst van de windmolens.
In het vizier van De Jager is donderdag vanaf 17.20 uur te zien op TV Gelderland. De uitzending wordt daarna ieder uur herhaald. Het programma is ook te zien via Uitzending Gemist.

Laagfrequent geluid

Een stukje van Hennie van den Bogaart af wonen Chris en Marissa van de Bruinhorst. Ook naast hun perceel in Culemborg zal een windmolen verrijzen. Chris gruwelt bij de gedachte dat hij straks iedere ochtend een windmolen ziet, zodra hij naar buiten loopt. "Toen ik dit huis vijf jaar geleden kocht, was dit nooit de bedoeling. Anders had ik dit niet gekocht", verzekert Chris. "Straks zit ik de hele dag tegen dat rotding aan te kijken, in plaats van tegen schapen die in de wei grazen."
Ze zeggen eigenlijk: je hebt pech
Het is niet alleen de aanblik van de windmolens die Chris somber stemt. Hij zegt zich ook zorgen te maken over het laagfrequente geluid dat de reuzen produceren. Daar is nog onvoldoende onderzoek naar gedaan om de risico's goed in te kunnen schatten, zegt hij. Omdat hij een zoontje van een half jaar oud heeft, wil hij duidelijkheid. Maar zich laten uitkopen door de gemeente zit er niet in. "Dan zeggen ze: dat gaan we niet doen. Klaar, punt. Ze zeggen eigenlijk: je hebt pech", zegt Chris.

In de maling genomen

De omwonenden die zich tegen de windmolens hebben gekeerd voelen zich in de maling genomen door de gemeente. Waar in de windvisie van Culemborg eerst sprake was van de ambitie om 6 megawatt te genereren, is daar in de uiteindelijke plannen plots ruimte gemaakt voor 36 tot 40 megawatt. Het leek erop dat de afspraken eigenlijk al vastlagen en dat omwonenden voor spek en bonen om tafel waren gegaan. Met VVD-raadslid Kees de Raad als voorman deden de tegenstanders een voorstel: drie windmolens die elk 4 megawatt produceerden.
Ze hebben ons gewoon twee jaar aan het lijntje gehouden
"We zeiden: dan kun je ze zó neerzetten", roept De Raad in herinnering. "Maar het blijkt dus dat Eneco en Vrijstad Energie helemaal geen zin hadden in die praat van ons. Ze hebben ons gewoon twee jaar aan het lijntje gehouden en aan het einde gezegd: luister eens, wij hebben een contract met de grondeigenaren. Zes windmolens voor het meeste rendement. Boem, klaar. Ik vind het verschrikkelijk."

Buiten de boot

De lokale energiecoöperatie Windwinning Culemborg was jaren geleden een van de partijen die het initiatief namen tot de komst van de windmolens. Namens de coöperatie zegt Arjen Schamhart dat er open gesprekken zijn geweest met omwonenden.
"We zouden alleen business case-technische en milieueffectrapportagetechnische zaken bespreken. Dat ging over vier, vijf of zes windturbines. Op zeker moment zeiden omwonenden: drie windmolens is genoeg. Dat viel eigenlijk buiten de boot, dus toen zaten we in een patstelling", aldus Schamhart.
Wethouder Jos Reus van Culemborg zegt dat de initiatiefnemers meerdere varianten hebben overwogen: negen windmolens, zes of een ander getal. Volgens hem gaat Culemborg zelf niet over het definitieve getal.
"Wij toetsen het plan op de wettelijke normen. Ik weet dat mensen zich zorgen maken. Maar ook ik maak me zorgen: over een temperatuurstijging van 3 graden in het jaar 2100. Mijn kleinkinderen leven dan nog. Moet ik dan zeggen: opa vond het uitzicht niet zo mooi? Maar ik snap ook de zorgen bij de omwonenden. Als we hard kunnen maken dat mensen ziek worden van windmolens, dan stop ik er acuut mee", benadrukt Reus.

Zorgen van medici

Vanuit de medische hoek klinken die zorgen al door. Huisarts Sylvia van Maanen zegt dat er inmiddels voldoende aanwijzingen zijn dat windmolens de gezondheid schaden.
En uroloog Erich Taubert, die zelf ook te maken heeft gekregen met de komst van windmolens, zegt dat de wetenschappelijke literatuur al meer informatie over windmolens bevat dan mensen vermoeden.

'Nachtmerrie, dat kan ik me goed voorstellen'

Audioloog Jan de Laat Leids Univisitair Medisch Centrum deed 15 jaar lang onderzoek naar invloed van turbines. Hij snapt heel goed dat Hennie de windmolens als een nachtmerrie ervaart. "Als je op een paar honderd meter afstand woont, is de kans op nadelige effecten groter." De Laat legt uit. "Als je dichtbij woont hoor je andere geluiden, vaak hoge tonen zoals de slag van de wieken. Op grote afstand verdwijnen die hoge tonen, maar houd je alleen geluiden over onder de 100 herz."

Zie ook:

In het tv-programma 'In het vizier van De Jager' gaat Inge de Jager op zoek naar mensen die in de knel zitten, zich niet gehoord voelen en met de rug tegen de muur staan. Loop jij ook tegen dit soort zaken aan? De redactie van In het vizier van De Jager wil graag met je in contact komen. Je kunt een mail sturen naar inhetvizier@gld.nl.