Achterhoek / Noord-Veluwe

Marcel bakt streekbrood en brouwt bier met hulp van heideschapen

RENKUM - Onderzoeksjournalist Marcel van Silfhout zou je 'regisseur verdwenen granen' kunnen noemen. Zelf houdt hij het bescheiden op hobbyboer. Hij is aanhanger van het old school-heideboeren en produceert met hulp van schapen, herder, boer, brouwer en bakker in de regio streekbrood én prijswinnend bier.
Aalter troshaver, grijs Brabants zandboekweit en Veluwse kruiprogge zijn graansoorten die uitgestorven leken. Totdat Van Silfhout de geest kreeg en via het heideboerprincipe uitkwam bij het duurzaam en lokaal verbouwen en verwerken van deze granen. Presentator Harm Edens van tv-programma Groene Koppen zoekt Marcel op tussen de schapen, op zijn akker en bij de brouwer.
Marcel legt uit hoe de akker wordt bewerkt
Marcel legt uit hoe de akker wordt bewerkt © Omroep Gelderland

Terugkeer van de heideboer

Het 'heideboeren' is een eeuwenoude manier van circulaire landbouw. Schapen grazen op de hei, mest uit schaapskooien met heideplaggen wordt op de (graan)akkers ingezet. Plaatselijke ambachtslui als molenaar, bakker, brouwer en slager verwerken graan en vlees voor de lokale markt.
Van Silfhout zocht in Duitsland (waar het nog steeds bestond) uit hoe deze manier van landbouw bedrijven nieuw leven was ingeblazen en ging op zoek naar geschikte grond in Nederland. Op dit moment boekt hij het meeste succes in de regio Wageningen-Renkum, waar graan zoals het glutenvrije boekweit ook bijdraagt aan de biodiversiteit vanwege de lange bloeitijd en bijbehorende bloemen die bijen en vlinders aantrekken. De Gelderse graanboer zaait aan de randen van zijn velden ook nog inheemse akkerkruiden. "Zie je hoe mooi strak het is ? Dat was geen maaimachine, dat waren de schapen, serieus. Dat is natuurlijke begrazing."

Met zijn allen in een gebiedscoöperatie

Marcel: "Het systeem is in een gebied levensvatbaar bij 250 hectare heide, 25 hectare akkers, 25 hectare hooilanden en 250 schapen." Het is volgens hem ook van belang dat betrokken ambachtslieden, bedrijven en mensen die in de regio wonen het samen oppakken in een 'gebiedscoöperatie'. Het project heeft de naam 'Graangeluk' gekregen en wordt gedragen door crowdfunding en subsidie. Het brood dat met het 'gelukkige' graan wordt gemaakt is verkrijgbaar via een lokale bakker. Een plaatselijke brouwer zorgt voor het bier met die naam.
Harm en Marcel proosten met het 'gouden' bier
Harm en Marcel proosten met het 'gouden' bier © Omroep Gelderland

'Gouden' bier en nu verder met die circulaire landbouw

Gelders Graangeluk is op de internationale Brussels Beer Challenge verkozen tot het beste speciaalbier ter wereld in de categorie onder de zeven procent. Nog vóór La Trappe Puur van een bekende Brabantse brouwer.
Van Silfhout denkt dat 'zijn' systeem van circulaire landbouw toepasbaar is op zeker de helft van het Nederlandse agrarisch terrein waar nog steeds veel 'maïs-monocultuur' bestaat. Op 700.000 hectare zou dan een duurzaam cultuurlandschap kunnen ontstaan en dat kan dan onder meer brood van gerst, haver en rogge opleveren. En dan hebben we het nog niet gehad over nog meer verantwoord lokaal bier. Proost!
Meer over Marcel en zijn Graangeluk in Groene Koppen woensdag 16 december vanaf 17.20 uur. Of kijk nu al naar onderstaande video. Dit is de laatste aflevering van Groene Koppen in 2020. Omroep Gelderland gaat volgend jaar verder met het maken van programma's die bijdragen aan een duurzamere samenleving.
Groene Koppen